حاملگی خارج از رحم را از کجا بفهمیم؟ + علائم و درمان
حاملگی خارج از رحم زمانی اتفاق می‌افتد که یک تخمک بارور شده در خارج از رحم (معمولا در لوله فالوپ) کاشته شود. لوله فالوپ برای نگه داشتن جنین در حال رشد ساخته نشده است. این وضعیت می‌تواند منجر به خونریزی در والد شود. بارداری خارج از رحم یک وضعیت خطرناک است که نیاز به درمان اورژانسی دارد.
اگر می‌خواهید بدانید که حاملگی خارج رحم دقیقا چیست و این وضعیت در کجا رخ می‌دهد؟ علت این اتفاق چیست و چه علائمی دارد؟ چه عواملی ریسک این اتفاق را بالا می‌برند؟ حاملگی خارج رحمی چه خطراتی دارد؟ چطور تشخیص داده و درمان می‌شود؟ در این مقاله از مجله سلامت کیوان درباره این موضوع صحبت می‌کنیم و به همه سوالات رایج شما عزیزان پاسخ می‌دهیم. با ما همراه باشید.
حاملگی خارج از رحم چیست؟
در یک جمله، حاملگی خارج از رحم، بارداری است که بیرون از رحم شما اتفاق می‌افتد و زمانی رخ می‌دهد که یک تخمک بارور شده در مکانی کاشته می‌شود که نمی‌تواند از رشد آن حمایت کند. حاملگی خارج رحم اغلب در لوله فالوپ (ساختاری که تخمدان‌ها و رحم شما را به هم متصل می‌کند) اتفاق می‌افتد.
حاملگی بیرون رحم به ندرت ممکن است در تخمدان، حفره شکمی یا دهانه رحم رخ دهد. اگر حاملگی خارج از رحم باشد نمی‌تواند ادامه پیدا کند، زیرا تنها جایی که می‌تواند از بارداری حمایت کند رحم یک خانم بالغ است. حاملگی خارج رحم می‌تواند تهدید کننده زندگی باشد، به خصوص اگر لوله فالوپ شما پاره شود. این پارگی می‌تواند باعث خونریزی شدید، عفونت و گاهی مرگ شود. این یک وضعیت اورژانس پزشکی است. پزشکان باید به سرعت حاملگی خارج رحمی را درمان کنند.
حاملگی خارج از رحم در کجا رخ می‌دهد؟
همانطور که گفته شد، بارداری خارج از رحم زمانی اتفاق می‌افتد که یک تخمک بارور شده در خارج از رحم شما کاشته شود. تخمک قرار است به سمت لوله‌های فالوپ شما حرکت کند و خود را در دیواره رحم قرار دهد، جایی که می‌تواند رشد کند. در حاملگی خارج رحمی، تخمک در یکی از ساختارهای مسیر کاشته می‌شود. شایع‌ترین جایی که ممکن است این اتفاق بیفتد داخل لوله‌های فالوپ شما است. اکثر حاملگی‌های خارج از رحم یعنی حدود 90 درصد، در اینجا اتفاق می‌افتد.
علت بارداری خارج از رحم چیست؟
در بیشتر موارد، شرایطی که حرکت تخمک به سمت لوله فالوپ را کند یا مسدود می‌کند، باعث حاملگی خارج رحم می‌شود. این اتفاق ممکن است به دلایل زیر رخ دهد:
- شما دارای بافت اسکار، چسبندگی یا التهاب ناشی از جراحی قبلی لگن هستید.
- لوله‌های فالوپ شما آسیب دیده‌اند، به دلیل ابتلا به بیماری مثل عفونت های مقاربتی (STI).
- شما با یک لوله فالوپ نامنظم به دنیا آمدید.
- برآمدگی دارید که لوله فالوپ شما را مسدود کرده است.
علائم حاملگی خارج از رحم چیست؟
علائم اولیه بارداری خارج از رحم می‌تواند بسیار شبیه به علائم بارداری معمول باشد؛ با این حال، ممکن است علائم دیگری را در طول حاملگی خارج رحم تجربه کنید، از جمله:
- خونریزی واژن
- درد در ناحیه زیر شکم، لگن و کمر
- سرگیجه یا ضعف.
اگر لوله فالوپ شما پاره شود، درد و خونریزی می‌تواند آنقدر شدید باشد که علائم بیشتری ایجاد کند. این علائم می‌تواند شامل موارد زیر باشد:
- غش کردن
- فشار خون پایین (هیپوتانسیون)
- درد شانه
- فشار رکتوم یا مشکلات روده
هنگامی که یک لوله می‌ترکد، ممکن است درد ناگهانی و تیز زیر شکم احساس کنید. این یک وضعیت اورژانس پزشکی است. شما باید با پزشک خود تماس بگیرید یا فورا به اورژانس مراجعه کنید.
بیشتر بخوانید:
عوامل افزایش احتمال حاملگی خارج از رحم
چندین عامل خطر وجود دارد که می‌تواند شانس شما را برای ایجاد حاملگی خارج رحم افزایش دهد. اگر موارد زیر را داشته باشید ممکن است در معرض خطر بیشتری برای ابتلا به حاملگی خارج از رحم باشید:
- سابقه حاملگی خارج از رحم در گذشته
- سابقه بیماری التهابی لگن (PID)، عفونتی که می‌تواند باعث ایجاد بافت اسکار در لوله‌های فالوپ، رحم، تخمدان‌ها و دهانه رحم شود.
- جراحی لوله‌های فالوپ (از جمله بستن لوله‌ها) یا سایر اندام‌های ناحیه لگن شما.
- سابقه ناباروری
- درمان ناباروری با لقاح آزمایشگاهی (IVF)
- اندومتریوز
- عفونت‌های مقاربتی (STIs)
- داشتن IUD در زمان لقاح.
- سابقه مصرف دخانیات
اگر متوجه شدید که با وجود داشتن یک دستگاه IUD در رحم خود و یا سابقه بستن لوله‌ها باردار شده‌اید، فوراً با پزشک خود تماس بگیرید. حاملگی خارج از رحم در این مواقع شایع‌تر است. این خطر می‌تواند با افزایش سن نیز بیشتر شود. افراد بالای 35 سال بیشتر از افراد زیر 35 سال در معرض خطر هستند. 50 درصد از افرادی که حاملگی خارج از رحم را تجربه می‌کنند هیچ یک از عوامل خطر فوق را ندارند.
بارداری خارج از رحم چه خطراتی دارد؟
حاملگی خارج رحم یک وضعیت اورژانسی پزشکی است. رحم شما تنها عضوی است که می‌تواند جنین در حال رشد را نگه دارد و می‌تواند با رشد جنین کشیده و منبسط شود. اما لوله‌های فالوپ شما به این اندازه انعطاف پذیر نیستند. آنها می‌توانند با رشد تخم بارور شده منفجر شوند. اگر این اتفاق بیفتد، می‌تواند باعث خونریزی داخلی شدید و تهدیدکننده شود. این اتفاق خطرناک است. برای جلوگیری از آسیب به لوله فالوپ و سایر اندام‌ها، خونریزی داخلی و احتمالاً مرگ، بارداری خارج از رحم باید فوراً درمان شود.
تشخیص حاملگی خارج از رحم
اکثر مردم تا زمانی که برای ویزیت قبل از تولد، آزمایش خون یا سونوگرافی به پزشک مراجعه نکنند، نمی‌دانند که حاملگی آنها خارج از رحم است. پزشک شما ممکن است بر اساس آنچه در این ویزیت بررسی می‌کند به بارداری خارج از رحم مشکوک شود.
برای تشخیص حاملگی خارج رحمی، پزشک چندین آزمایش انجام می‌دهد. این آزمایشات ممکن است شامل معاینه لگن و تایید بارداری باشد. این تست‌ها عبارتند از:
- آزمایش ادرار: آزمایش ادرار شامل ادرار کردن بر روی یک نوار تست یا داخل یک فنجان در مطب پزشک و سپس فرو بردن یک نوار تست در نمونه ادرار است.
- آزمایش خون: پزشک ممکن است خون شما را آزمایش کند (آزمایش بتا بارداری) تا ببیند چه مقدار از هورمون گنادوتروپین جفتی انسانی (HCG) در بدن شما وجود دارد. بدن شما فقط در دوران بارداری HCG تولید می‌کند. مقدار کم ممکن است نشان دهنده حاملگی خارج از رحم باشد زیرا زمانی که یک تخمک بارور شده در رحم شما کاشته می شود سطح HCG به طور چشمگیری افزایش می‌یابد.
- معاینه اولتراسوند: سونوگرافی از امواج صوتی برای ایجاد تصویری از ساختارهای داخلی بدن شما استفاده می‌کند. پزشک شما از این آزمایش برای دیدن محل کاشت تخمک بارور شده استفاده می‌کند.
اگر پزشک مشکوک باشد که حاملگی خارج از رحم پاره شده است، می‌تواند کولدوسنتز را نیز انجام دهد، اما به ندرت از این روش استفاده می‌شود.
هنگامی که پزشک شما بارداری خارج از رحم را تأیید کرد و تعیین کرد که تخمک بارور شده کجا کاشته شده است، در مورد طرح درمانی با شما صحبت خواهد کرد. گفته شد که حاملگی خارج رحم یک وضعیت اورژانسی است و درمان آن بسیار مهم است.
درمان حاملگی خارج از رحم
پزشکان معمولا برای سقط جنین در حاملگی خارج از رحم از روش دارو یا جراحی اقدام می‌کنند:
متوترکسات برای حاملگی خارج از رحم
در برخی موارد، پزشک شما ممکن است استفاده از دارویی به نام متوترکسات را برای جلوگیری از رشد تخمک بارور شده و پایان دادن به بارداری پیشنهاد دهد. این دارو نباید به لوله‌های فالوپ شما آسیب برساند. اگر لوله فالوپ شما قبلاً پاره شده است، نمی‌توانید از این دارو استفاده کنید.
پزشک شما متوترکسات را به عنوان یک داروی تزریقی به شما می‌دهد. این گزینه نسبت به جراحی کمتر تهاجمی است، اما نیاز به ویزیت‌های بعدی دارد تا پزشک بتواند سطوح HCG شما را کنترل کند. مهم است که در این موارد پیگیری مداوم داشته باشید. در موارد نادر، اگر سطح HCG با یک دوز به اندازه کافی کاهش نیابد، تزریق دوم متوترکسات ضروری است. با پزشک خود در مورد عوارض جانبی و خطرات احتمالی متوترکسات صحبت کنید تا از پیامدهای احتمالی آگاهی داشته باشید.
جراحی برای حاملگی خارج رحمی
در صورتی که لوله فالوپ شما پاره شده باشد یا در خطر پارگی قرار داشته باشد، پزشک شما حاملگی خارج از رحم را با جراحی درمان می‌کند. این یک جراحی اورژانسی و یک درمان نجات بخش است. این روش معمولاً به صورت لاپاراسکوپی (از طریق چندین برش کوچک در شکم شما) در حالی که تحت بیهوشی هستید انجام می‌شود. جراح ممکن است کل لوله فالوپ شما را با تخمک در داخل آن خارج کند یا تخمک را از لوله خارج کند (با حفظ لوله فالوپ).
پیشگیری از حاملگی خارج رحم
شما نمی‌توانید از بارداری خارج از رحم جلوگیری کنید، با این حال، می‌توانید سعی کنید با پیروی از عادات درست در سبک زندگی، احتمال این خطر را کاهش دهید. این موارد می‌تواند شامل سیگار نکشیدن، داشتن وزن سالم و حفظ آن، و جلوگیری از هرگونه عفونت مقاربتی (STIs) باشد. قبل از اقدام برای باردار شدن، در مورد عوامل خطری که ممکن است داشته باشید با پزشک خود صحبت کنید. (1)
چه زمانی به اورژانس مراجعه کنیم؟
در صورت داشتن علائم یا نشانه‌های حاملگی خارج رحم، از جمله:
- درد شدید شکم یا لگن همراه با خونریزی واژینال
- سبکی شدید سر یا غش
- درد شانه
هرچه سریعتر به اورژانس مراجعه کنید.
بیشتر بخوانید:
جمع بندی
در این مقاله کوشیدیم درباره حاملگی خارج از رحم و تمامی جوانب آن به طور مفصل صحبت کنیم. فراموش نکنید که اقدام به موقع برای درمان در این وضعیت از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است، چرا که این نوع حاملگی در صورت عدم رسیدگی می‌تواند خطرناک باشد و عواقب ناخوشایندی به بار آورد.
آیا بارداری می‌تواند بعد از حاملگی خارج از رحم ادامه پیدا کند؟
متأسفانه حاملگی خارج از رحم برای جنین کشنده است و بارداری شما نمی‌تواند ادامه یابد. هنگامی که تخمک در خارج از رحم شما کاشته می‌شود، نمی‌توانید آن را به رحم خود منتقل کنید. درمان سریع حاملگی خارج از رحم مهم است. اگر تخمک در لوله فالوپ شما کاشته شده باشد و لوله پاره شود، ممکن است خونریزی داخلی شدید باشد.
آیا بعد از حاملگی خارج رحم می‌توانم دوباره باردار شوم؟
اکثر افرادی که در گذشته حاملگی خارج از رحمی داشته‌اند می‌توانند در آینده بارداری موفقی داشته باشند. اما بعد از تجربه این وضعیت، احتمال تکرارش برای آنها بالاتر است. مهم است که با پزشک خود در مورد علل بارداری خارج از رحم خود و عوامل خطری که ممکن است در آینده باعث حاملگی خارج رحم شوند صحبت کنید.
اگر لوله فالوپ را بردارند باز هم می‌توانم باردار شوم؟
در بیشتر موارد، اگر یکی از لوله‌های فالوپ خود را برداشته باشید، همچنان می‌توانید بچه دار شوید. فقط یک لوله فالوپ برای بارداری لازم است. تخمک‌ها همچنان می‌توانند در لوله فالوپ باقیمانده شما حرکت کنند. همچنین روش های کمک باروری مانند IVF وجود دارد که لوله‌های فالوپ شما را درگیر نمی‌کند.
در حاملگی خارج از رحم پریود میشویم؟
در حاملگی خارج از رحم ممکن است لکه بینی و خونریزی بر اثر پارگی لوله فالوپ داشته باشید که ممکن است آن را با قاعدگی اشتباه بگیرید.
من این مشکل رو داشتم حقیقتا خیلی اذیت شدم. امیدوارم که مشکل این مدلی برای کسی پیش نیاد.با تشکر از سایت خوبتون که یه مرجع عالی شده برای کسب اطلاعات مهم پزشکی . با تشکر تارا
سلام وقت بخیر
از بابت اتفاق رخ داده متاسفیم و امیدواریم که همیشه سلامت باشید. ممنون از اینکه نظر و لطف خودتون رو با ما به اشتراک گذاشتید. رسالت مجله سلامت کیوان افزایش آگاهی و اطلاع رسانی پزشکی صحیح است که امیدواریم محقق شده باشه.
با آرزوی سلامتی برای شما و همه مردم عزیز ایران.