سن، نشانه ها و علائم بلوغ پسران و دختران

زمان مطالعه این مطلب: 6 دقیقه

بلوغ یکی از مهم‌ترین دوره‌های زندگی یک فرد است. مثل نقطه عطفی که زندگی را به پیش و پس از خود تقسیم می‌کند. در دوران بلوغ دختران و پسران یک سری تغییرات فیزیکی و حتی روانی و عاطفی اتفاق می‌افتد؛ تغییرات تاثیرگذاری که باید دوره خود را طی کنند. به طور کلی گذار از کودکی به بزرگسالی را بلوغ می‌نامند.

سوالات زیادی در این باره مطرح شده، از این قبیل که: سن بلوغ پسران چه زمانی است؟ سن بلوغ دختر کی رخ می‌دهد؟ نشانه های بلوغ در دختران و پسران چیست؟ بلوغ پسران و دختران چه مراحلی دارد؟ چطور باید با دوران بلوغ کنار آمد؟ بلوغ زودرس یعنی چه؟ در این نوشته قصد داریم به این موضوع بپردازیم و به سوالات شما پاسخ دهیم. اگر جزو کسانی هستید که فرزندانی در آستانه سن بلوغ دارید آگاهی در این زمینه می‌تواند کمک شایانی به شما کند. تا پایان این نوشته با ما همراه باشید.

بلوغ چیست؟

بلوغ یک دوران بسیار حساس و پرمخاطره است. دختران و پسران در این دوره با تغییرات هورمونی زیادی مواجه می‌شوند که تاثیرات فراوانی بر جسم و روح می‌گذارد. هیپوتالاموس در مغز مسئولیت فرستادن سیگنال به بدن را دارد. وقتی که هیپوتالاموس دستور ایجاد خصوصیات بزرگسالی را به بدن بفرستد، دوره بلوغ آغاز می‌شود.

با تولید هورمون‌ها تغییرات شگرفی در بخش‌های مختلف بدن ایجاد می‌شود. مثل عضلات، استخوان‌بندی، پوست، اندام‌های جنسی، مغز و موها. فرد در این مرحله توانایی تولید مثل پیدا می‌کند. بلوغ شامل تحولات بیولوژیک یا جسمی است، اما این روند می‌تواند بر رشد روانی و عاطفی نوجوانان هم تاثیرگذار باشد. مهم‌ترین هورمون‌هایی که در دوران بلوغ بر بدن تاثیر می‌گذارند، تستسترون، دی هیدروتستوسترون، هورمون رشد و استرادیول هستند. ⁽¹⁾

سن بلوغ پسران و دختران

سن دقیق و مشخصی برای بلوغ دختر و بلوغ پسر ذکر نشده، بلکه به صورت متوسط در نظر گرفته شده است. میانگین سن بلوغ دختر 11 سال و میانگین سن بلوغ پسر 12 سال است. اما بلوغ در محدوده هشت تا چهارده سالگی طبیعی است. یعنی اگر فرزند در این محدوده به بلوغ برسد نرمال است. اما اگر فرزند شما خیلی زود یا خیلی دیر به این مرحله برسد، باید توسط پزشک مورد بررسی قرار گیرد. بلوغ زودتر از هشت سال یا دیرتر از چهارده سال معمولا باید بررسی شود تا علت آن مشخص شود.

بیشتر بخوانید:

• چگونه والدین خوبی باشیم؟ روش آموزش خود مراقبتی نوجوانان
• علت استرس و اضطراب چیست؟ + علائم و راه درمان استرس

چه عواملی در بلوغ پسران و دختران تاثیر دارند؟

عوامل گوناگونی در بلوغ دختران و پسران و جزئیات مربوط به آن تاثیر دارند. در این قسمت به مهم‌ترین این عوامل می‌پردازیم.

وراثت

ژنتیک عاملی تعیین‌کننده در بلوغ است. معمولا دختران و پسران عواملی مانند سن بلوغ را از والدین خود به ارث می‌برند. سن قاعدگی در دختران نیز به این شکل است.

جنسیت

عامل موثر دیگر در بلوغ، جنسیت است. دختران معمولا زودتر از پسران به بلوغ می‌رسند.

موقعیت جغرافیایی

موقعیت جغرافیایی مورد دیگری است که می‌تواند در جزئیات بلوغ موثر باشد؛ عواملی چون گرم یا سرد بودن محیط زندگی، میزان تابش نور خورشید، نزدیکی به خط استوا و غیره.

تغذیه

اختلالات در تغذیه می‌تواند تاثیر منفی روی رشد و بلوغ بگذارد. کودک برای اینکه بتواند وارد مرحله بزرگسالی شود، نیاز به تغذیه سالم و کافی دارد. در صورت داشتن تغذیه درست، رشد بدن و تغییرات جسمی و روانی، آنطور که باید اتفاق می‌افتند.

وزن

چاقی و لاغری اگر شاخص باشد می‌تواند در سن بلوغ تاثیر بگذارد. معمولا دخترانی که وزن بیشتری از همسن‌های خود دارند زودتر به بلوغ می‌رسند. در مورد پسران نیز این موضوع صدق می‌کند.

بیشتر بخوانید:

• ویروس HPV چیست؟ انواع، علائم و تشخیص
• واکسن گارداسیل چیست؟ قیمت، خرید و عوارض واکسن گارداسیل
• بهترین اقدامات هنگام مواجهه با مسمومیت دانش آموزان؛ فوری!!
• 8 روش افزایش میل جنسی زنان و مردان؛ تقویت میل جنسی در خانه

نشانه بلوغ دختران

مطمئناً، بسیاری از ما نشانه‌های بلوغ را می‌شناسیم، از رشد موهای زائد گرفته تا شروع عادت ماهانه در دختران، تشدید بوی بدن و یا بم شدن صدا در پسران اما ممکن است جنبه علمی این تغییرات را در خود و یا فرزندانمان درک نکرده باشیم. اکنون با یک مرور کلی به بررسی تمامی این تغییرات می‌پردازیم.

در این قسمت قصد داریم مهم‌ترین علائم بلوغ در دختران را بررسی کنیم. نشانه‌هایی که با دیدن آنها متوجه می‌شوید فرزند شما در حال ورود یا گذار از دوره حساس است.

در مراحل اولیه، نخستین نشانه بلوغ در دختران رشد سینه‌هاست. پستان‌ها جوانه می‌زنند و حساس می‌شوند. موهای ناحیه تناسلی شروع به رشد می‌کنند. همچنین موهای نواحی دیگر بدن مثل پاها و دست‌ها نیز رشد محسوسی دارند.

در مرحله بعدی که حدود دو یا سه سال بعد از مرحله اولیه شروع می‌شود، دختران اولین پریود را تجربه می‌کنند. موهای ناحیه تناسلی به مرور ضخیم‌تر و پرتراکم‌تر می‌شوند. همچنین موهای زیر بغل به تدریج رشد می‌کنند. عرق کردن بدن افزایش می‌یابد. جهت مطالعه بیشتر: چیکار کنم پریود بشم؟

جوش‌های صورت یکی از معروف‌ترین علائم بلوغ است. معمولا دختران دچار جوش و آکنه می‌شوند، انواع مختلفی از جوش از جمله سرسفید، سرسیاه در بدن و به خصوص صورت ظاهر می‌شوند. ترشحات سفیدرنگی در واژن در دختران بوجود می‌آید.

کم کم دختران وارد مرحله‌ای می‌شوند که به آن می‌گویند جهش رشد. از شروع دوره قاعدگی، رشد سالانه دختران پنج الی هفت و نیم سانتی‌متر بیشتر می‌شود و قد آنها بلندتر می‌شود. خیلی از دختران در این مرحله دچار افزایش وزن می‌شوند. این افزایش وزن کاملا طبیعی است زیرا فرم بدن در حال تغییر است. باسن بزرگ‌تر و گردتر می‌شود و قسمت‌هایی مثل بازوها و ران‌ها چربی بیشتری می‌گیرند.

بعد از گذشت چهار سال از آغاز بلوغ، سینه‌های دختران فرم و اندازه‌ای کامل و زنانه پیدا کرده است. موهای ناحیه تناسلی بیشتر شده و به داخل ران پیشروی کرده است. رشد قد به نهایت خود رسیده و متوقف می‌شود. اندام تناسلی شکل نهایی خود را پیدا کرده کرده و کامل شده است.⁽²⁾

بیشتر بخوانید:

• 9 علت تاخیر پریود و قاعدگی
• علت و درمان پریود نامنظم چیست؟
• علت و درمان خونریزی رحم چیست؟ خونریزی غیرطبیعی بعد از پریود
• علت کم شدن خون قاعدگی و پریود خفیف چیست؟
• مؤثرترین روش کاهش درد پریود چیست؟

نشانه های بلوغ پسران

در مورد پسران نیز مرحله به مرحله بلوغ را بررسی می‌کنیم و تغییرات را مرور می‌کنیم.

در مرحله اولیه بلوغ پسران، بزرگتر شدن بیضه‌ها اتفاق می‌افتد و کیسه بیضه‌ها نازک‌تر و سرخ می‌شود. بعد از گذشت یک یا دوسال از آغاز بلوغ، آلت تناسلی و بیضه‌‌ها رشد می‌کنند و کیسه بیضه به تدریج رنگ تیره‌تری به خود می‌گیرد.  موهای ناحیه تناسلی پسران پرتراکم و ضخیم می‌شود. موهای زیر بغل شروع به رشد می‌کنند. تعریق بدن افزایش می‌یابد. سینه‌ها موقتا کمی متورم می‌شوند.

پسران ممکن است در خواب دچار انزال غیر ارادی شوند که به این حالت “احتلام” گفته می‌شود. صدای پسران خش‌دار می‌شود و به سوی بم شدن می‌رود. اغلب پسران نیز دچار آکنه می‌شوند، جوش‌هایی که در انواع مختلف از جمله سرسفید، سرسیاه و لکه‌های پر از چرک و کورک روی بدن و به خصوص صورت ظاهر می‌شوند. بعد از آن وارد مرحله جهش رشد می‌شوند. افزایش قد آنها به طور متوسط، هفت تا هشت سانتیمتر در سال خواهد بود و قامتی مردانه‌تر پیدا می‌کنند. جهت مطالعه بیشتر: روش های بزرگ کردن آلت تناسلی

بعد از گذشت چهار سال از آغاز بلوغ، اندام تناسلی آنان به اندازه یک آدم بزرگسال رشد می‌کند و کامل می‌شود و موهای ناحیه تناسلی به داخل ران‌ها پیشروی می‌کند. رویش موهای صورت شروع می‌شود و نیاز به تراشیدن ریش و سبیل پیدا می‌کنند. رشد قد در پسران کندتر است و رشد آنها به طور کامل در حدود شانزده سالگی متوقف می‌شود. البته بدن به مرور عضلانی‌تر می‌شود. بیشتر پسران تا هجده سالگی، به بلوغ کامل خود می‌رسند.

بیشتر بخوانید:

• روش های بزرگ کردن آلت تناسلی چیست؟ بزرگ کردن طول و قطر آلت‌
• عوارض خود ارضایی چیست؟ بهترین راهکارهای ترک خودارضایی

در دوران بلوغ فرزندمان چه رفتاری باید داشته باشیم؟

از آنجایی که این مرحله یکی از حساس‌ترین و تاثیرگذارترین مراحل زندگی است، رفتار و همراهی و مراقبت پدر و مادر و اطرافیان اهمیت بسزایی در آن دارد. در ادامه به مهم‌ترین نکاتی که اطرافیان به خصوص والدین باید در این برهه مدنظر بگیرند اشاره می‌کنیم:

1. سعی کنید با فرزند خود صحبت کنید. کاری کنید که اعتماد کافی در او شکل بگیرد و در مورد احوالات و مشکلات خودش با شما گفتگو کند. زمینه این گفتگو را ایجاد کنید.
2. سعی کنید فرزند خود را به طور نامحسوس کنترل کنید. سخت‌گیری و کنترل مستقیم می‌تواند تاثیر بدی بگذارد و افسردگی یا میل به پرخاشجویی را در او افزایش دهد.
3. به فرزند خود در مورد تغییرات فیزیکی و همچنین روانی که تجربه می‌کند آگاهی دهید. منابعی برای مطالعه در اختیارش بگذارید تا با تغییرات خود و مراحلی که در حال طی کردن آنهاست، آشنایی پیدا کند و اضطراب او از بین برود.
4. سعی کنید یک برنامه ورزشی برای او در نظر بگیرید. ورزش باعث می‌شود سطح بالایی از انرژی تخلیه شود و همچنین هورمون‌ها در وضعیت مساعدی قرار گیرند.

جمع بندی

در این نوشته سعی کردیم شما را با جوانب مختلف دوره بلوغ دختر و بلوغ پسر آشنا کنیم. همانطور که اشاره کردیم شما می‌توانید به عنوان یک حامی قابل اعتماد در این دوران حساس در کنار فرزندان خود باشید و گذر از کودکی به بزرگسالی را برای آنها ساده‌تر کنید. امیدواریم که خواندن این نوشته برای شما مفید بوده باشد. همچنین خوشحال می‌شویم پاسخگوی سوالات و نظرات شما در پایان این مقاله باشیم.