دیسپلازی گردن رحم چیست و چگونه درمان می‌شود؟

زمان مطالعه این مطلب: 5 دقیقه

دیسپلازی دهانه رحم بیماری است که سلول‌های دهانه رحم را درگیر می‌کند. دیسپلازی دهانه رحم یا همان ضایعات پیش سرطانی اگر درمان نشود به سرطان دهانه رحم تبدیل شود. در این مقاله از مجله سلامت کیوان به سراغ بیماری دیسپلازی گردن رحم می‌رویم و علائم، عوارض و درمان آن را بررسی می‌کنیم.

دیسپلازی گردن رحم چیست؟

دیسپلازی گردن رحم یا دهانه رحم یک بیماری است که ویروس‌های پاپیلومای انسانی (HPV) در آن دخیل هستند. ویروس پاپیلومای انسانی نوع 16 در نود درصد سرطان‌های رحم و 50 تا 70 درصد دیسپلازی‌های دهانه رحم همراه است. علاوه بر آن، ویروس دیگری به نام هریس سیپلکس نوع 2 در دیسپلازی دهانه رحم دخالت دارد و معمولاً از طریق رابطه جنسی سرایت پیدا می‌کند.

دیسپلازی دهانه رحم 5 تا 10 سال زمان می‌برد تا به سرطان رحم تبدیل شود و در این مدت باید درمان صورت گیرد تا بیماری پیشروی نکند.

دیسپلازی گردن رحم چگونه منتقل می‌شود؟

یکی از ویروس‌هایی که باعث ابتلا به دیسپلازی گردن رحم می‌شود پاپیلومای انسانی است. ای ویروس اغلب از طریق هر گونه رابطه جنسی اعم از رابطه دهانی، واژینال و رابطه مقعدی منتقل می‌شود. علاوه بر رابطه جنسی اگر پوست فرد سالم به پوست ناحیه تناسلی فرد مبتلا تماس پیدا کند وارد بدن او شده و به قسمت‌های دیگر بدن نیز منتقل می‌شود. ویروس اچ پی وی 100 نوع مختلف دارد و اغلب از نوع خفیف و بی علامت آن شیوع دارد. در موارد نادرتری این ویروس منجر به زگیل تناسلی، دیسپلازی گردن رحم و سرطان رحم می‌شود.

بیشتر بخوانید:

• راه‌های انتقال HPV در زنان
• سرطان واژن چیست و چه علائمی دارد؟
• علت خونریزی واژن و درمان آن چیست؟

علائم دیسپلازی دهانه رحم چیست؟

این بیماری علائم واضح و مشخصی ندارد به همین دلیل تشخیص آن مشکل است. گاهی ممکن است پس از عمل نزدیکی، لکه یا خونریزی غیرعادی مشاهده کنید. برای اطمینان از سلامتی نیاز است آزمایش‌های و تست‌های لازم مانند پاپ اسمیر را به طور منظم انجام دهید.

روش‌های تشخیص دیسپلازی گردن رحم چیست؟

تشخیص به موقع این بیماری نقش اساسی در روند درمان و بهبودی آن دارد. همانطور که گفته شد این بیماری نشانه واضحی ندارد و با چشم قابل مشاهده نیست. تست پاپ اسمیر از آزمایش‌هایی است که وجود و میزان شدت دیسپلازی گردن رحم را نشان می‌دهد. از آزمایش‌هایی⁽¹⁾ که برای تکمیل تشخیص آن به کار می‌رود، موارد زیر هستند:

• تست پاپ اسمیر
• کولپوسکوپی: با استفاده از وسیله ای مانند میکروسکوپ از دهانه رحم نمونه برداری انجام می‌شود.
• کورتاژ اندوسرویکس: با استفاده از وسیله ای مانند قاشق یا برس مقداری از بافت دهانه رحم را بر می‌دارد.
• تست اچ پی وی (HPV DNA): این آزمایش نوع ویروس پاپیلومای انسانی را مشخص می‌کند.
• بیوپسی مخروطی یا جراحی با حلقه الکتریکی (LEEP): در این روش پزشک با حلقه سیم نازک و ولتاژ پایین یک تکه مخروطی شکل از بافت غیر طبیعی را بر می‌دارد.

بیشتر بخوانید:

• مراکز نمونه برداری HPV در تهران؛ تست HPV در تهران
• راه‌های انتقال HPV در زنان
• تاثیر HPV بر رابطه جنسی و ازدواج؛ آیا می‌توان با HPV رابطه جنسی داشت؟
• انواع داروی درمان HPV و پماد زگیل تناسلی
• روش تشخیص ویروس HPV

درمان دیسپلازی گردن رحم

همانطور که گفته شد تشخیص بیماری مهم ترین مرحله در روند درمان است. این بیماری در موارد خفیف نیازی به درمان ندارد، رفته رفته رفع می‌شود و به سرطان منجر نمی‌شود. اگر به دیسپلازی درجه دوم و سوم مبتلا هستید پزشک انجام جراحی را برای برداشتن سلول‌های سرطانی پیشنهاد می‌دهد⁽¹⁾:

• کرایوتراپی: این روش با استفاده از سرمای شدید حاصل از نیتروژن مایع بافت‌های ناسالم را از بین می‌برد.
• جراحی با لیزر: این روش در موارد حاد که سرطان پیشروی کرده و مهاجمی شده است به کار می‌رود.
• حلقه الکتریکی جراحی برش: در این روش بافت‌های ناسالم را به همراه بخشی از گردن رحم برداشته می‌شود. از عوارض این روش از دست دادن قدرت باروری است.
• مخروط برداری از گردن رحم: این روش هم برای تشخیص و هم برای درمان به کار می‌رود. قسمتی از بافت ناسالم برای کاهش ابتلا به سرطان رحم برداشته می‌شود.

بیشتر بخوانید: جراحی زگیل تناسلی؛ درمان زگیل با جراحی چه خطراتی دارد؟

اگر دیسپلازی گردن رحم درمان نشود، احتمال ابتلا به سرطان رحم بالا می‌رود. البته این موضوع در شرایطی اتفاق می‌افتد که به موارد حاد دیسپلازی مبتلا باشید. در موارد خفیف دیسپلازی، به مرور و خود به خود درمان می‌شود. درمان دیسپلازی با هر روش که انجام شود امکان بروز مجدد آن وجود دارد. برای اطمینان از عود نکردن مجدد بیماری انجام تست پاپ اسمیر به طور منظم ضروری است.

انواع دیسپلازی گردن رحم

دیسپلازی گردن رحم از نظر بافت و شکل، شدت و نوع سلول به انواع مختلفی تقسیم می‌شود. سلول‌های ناسالم سنگفرشی بر اساس نوع بافت به 4 نوع تقسیم می‌شود:

• ضایعات پوششی سنگفرشی با درجه پایین: در این نمونه تغییرات تنها در سلول‌های سطحی مخاط دهانه رحم اتفاق می‌افتد.
• ضایعات پوششی سنگفرشی با درجه بالا: تغییرات زیادی در سلول‌های مخاط دهانه رحم به وجود می‌آید.
• سلول‌های سرطانی
• ضایعات (ASC): به وجود آمدن سلول‌های نازک و تخت روی مخاط دهانه رحم.

همچنین بر اساس شدت و میزان رشد سلول‌های غیر طبیعی نیز به سه دسته تقسیم می‌شود:

• دیسپلازی خفیف: دیسپلازی تنها یک سوم مخاط گردن رحم را درگیر کرده است.
• دیسپلازی متوسط: بیماری به دو سوم مخاط دهانه رحم نفوذ کرده است.
• دیسپلازی شدید: دیسپلازی بیش از دو سوم مخاط گردن رحم را درگیر کرده است.

پیشگیری از ابتلا به دیسپلازی گردن رحم

بهترین گزینه برای افرادی که رابطه جنسی به خصوص با چندین شریک جنسی دارند پیشگیری و رعایت بهداشت جنسی است. به این منظور روش‌های زیر⁽²⁾ مؤثر هستند:

• استفاده از واکسن سه گانه گارداسیل برای پیشگیری از ابتلا به ویروس (HPV) در افراد بین 9 تا 26 سال
• استفاده از کاندوم هنگام عمل جنسی
• دوری از دخانیات
• انجام تست پاپ اسمیر برای زنان بالای 21 سال
• اجتناب از داشتن رابطه جنسی با فردی که با چند نفر رابطه جنسی دارد.
• دوری از رفتارهای پرخطر جنسی

سخن آخر

• دیسپلازی گردن رحم بیماری است که عامل به وجود آورنده آن ویروس پاپیلومای انسانی است.
• دیسپلازی گردن رحم اغلب به صورت خفیف فرد را درگیر می‌کند که در این شرایط خود به خود بهبود پیدا می‌کند.
• در موارد شدیدتر بیماری، احتمال تبدیل آن به سرطان رحم وجود دارد.
• انجام تست پاپ اسمیر برای تشخیص اولیه این بیماری لازم است.
• روش‌های درمانی مختلفی مانند کرایوتراپی، لیزر کردن، مخروط برداری یا حلقه الکتریکی جراحی برش برای رفع دیسپلازی گردن رحم وجود دارد.

بیشتر بخوانید:

• مؤثرترین روش کاهش درد پریود؛ کاهش سریع و درمان درد پریود
• علت و درمان خونریزی رحم چیست؟ خونریزی غیرطبیعی بعد از پریود
• چیکار کنم پریود بشم؟ سریع ترین روش باز شدن قاعدگی
• قاعدگی؛ هر آن چیزی که باید درباره پریود بدانیم