سرطان گردن چیست و چه علائمی دارد؟ پیشگیری، علت و درمان

زمان مطالعه این مطلب: 5 دقیقه

سرطان گردن که عموماً به سرطان ناحیه سر و گردن شناخته می‌شود، به معنای رشد سلول‌های سرطانی در ناحیه سلول‌های سنگفرشی است که سطوح مخاطی سر و گردن را پوشانده‌اند. این سرطان‌ها در ناحیه گلو، دهان، سینوس‌ها، بینی، ماهیچه‌ها و اعصاب سر و گردن و حنجره شروع می‌شود. شاید این سؤال را بپرسید که سرطان گردن چیست؟ چه عللی باعث بروز آن می‌شوند؟ چه روش‌هایی برای درمان آن به کار می‌روند؟ در این مقاله از مجله سلامت کیوان سعی می‌کنیم به این سؤالات شما پاسخ درست و کاملی بدهیم. با ما همراه باشید.

سرطان گردن چیست؟

سرطان گردن رشد سلول‌های ناحیه گردن مانند سلول‌های حنجره، غدد لنفاوی، ماهیچه‌ها و اعصاب ناحیه گردن به حساب می‌آید. بسیاری سرطان گردن را به سرطان سر و گردن می‌شناسند. اما همانطور که می‌دانید سلول‌های سینوسی، بینی و دهان در ناحیه سر بوده و به سرطان سر مربوط می‌شوند.

انواع و علائم سرطان گردن

انواع سرطان گردن شامل دو نوع اصلی گلو و سرطان حنجره می‌باشند که در ادامه بیشتر توضیح خواهیم داد.

گلو (Pharynx)

حلق یک لوله توخالی به طول حدود 5 اینچ است که از پشت بینی شروع شده و به مری منتهی می‌شود.

حلق دارای سه قسمت است:

• نازوفارنکس (قسمت بالای حلق، پشت بینی)
• اوروفارنکس (قسمت میانی حلق، شامل کام نرم در پشت دهان، پایه زبان و لوزه‌ها)
• هیپوفارنکس (قسمت پایینی حلق)

هنگامی که فردی به سرطان گردن از نوع حلقی (سرطان گلو) مبتلا می‌شود، شاهد رشد سلول‌های سرطانی در یکی از سه بخش بالا خواهد بود. افراد مبتلا به سرطان حلق با علائم زیر مواجه خواهند شد:

• دشواری در تنفس
• سختی در صحبت کردن
• درد مداوم گردن و گلو
• گوش درد و صدای مداومی در گوش
• بروز مشکلات شنوایی

حنجره (Larynx)

حنجره گذرگاهی کوتاه بوده که توسط غضروفی دقیقاً زیر حلق در گردن تشکیل شده‌ است. حنجره حاوی تارهای صوتی و یک تکه بافت کوچک به نام اپی‌گلوت است. اپی‌گلوت با حرکات خود حنجره را می‌پوشاند و از ورود غذا به مجرای هوا جلوگیری می‌کند. سرطان حنجره نوعی سرطان گردن است که با علائمی مانند بلعیدن دردناک، گوش درد و تغییر کردن صدای بیمار همراه خواهد بود.

همچنین در خصوص انواع سرطان در زیر می‌توانید بیشتر بخوانید:

• همه چیز درباره سرطان مغز، علائم، علت و درمان
• علائم سرطان ریه و درمان آن | کشنده ترین نوع سرطان
• علائم و روش های درمان سرطان کبد را بشناسید
• سرطان روده بزرگ، علت ، علائم و درمان آن
• سرطان واژن چیست و چه علائمی دارد؟

علل اصلی بروز سرطان گردن

اکنون که با مفهوم سرطان گردن و انواع آن آشنا شدیم، شما را با علت های بروز این سرطان آشنا خواهیم کرد.

مصرف الکل و تنباکو

دو ماده مهمی که مصرف آن‌ها احتمال ابتلا به سرطان گردن را بیشتر می‌کند، الکل و تنباکو هستند. افرادی که در مصرف این دو ماده زیاده‌روی می‌کنند، در خطر ابتلا به سرطان حنجره قرار دارند. در ضمن، افرادی که هر دو ماده الکل و تنباکو را مصرف می‌کنند، نسبت به آن‌هایی که الکل یا تنباکو را مصرف می‌کنند، در خطر بیشتری برای ابتلا به سرطان گردن قرار دارند. پژوهش‌های مختلف اثبات کرده‌اند که رشد بدخیم سلول‌ها (Carcinomas) بیشتر مواقع در اثر مصرف زیاد الکل و تنباکو به وجود می‌آید.

سابقه خانوادگی

یکی از مهم‌ترین علل ابتلا به سرطان گردن، سابقه خانوادگی است. آن‌هایی که در خانواده خود، افرادی مبتلا به سرطان گردن دارند، در خطر بیشتری برای ابتلا به این نوع از سرطان قرار می‌گیرند.

اختلالات ژنتیکی

برخی اختلالات ژنتیکی مانند کم‌خونی فانکونی به خاطر اختلالات ژنتیکی در افراد به وجود می‌آیند. این اختلالات احتمال شکل‌گیری ضایعات پیش‌سرطانی و سرطانی را افزایش می‌دهند.

ویروس پاپیلومای انسانی

ویروس پاپیلومای انسانی (HPV) باعث به وجود آمدن انواع زگیل می‌شود. پژوهشی⁽¹⁾ در سال 2020 نشان داد که 58% مبتلایان (HPV) در بازه سنی 9 تا 45 ساله قرار داشتند. زگیل گردن یکی از انواع آنهاست که احتمال ابتلا به سرطان گردن را افزایش می‌دهد. بنابراین افرادی که از زگیل گردن رنج می‌برند، باید به این نکته توجه داشته باشند.

سیگار کشیدن

یکی از علل مهم در ابتلا به سرطان گردن، سیگار کشیدن است. مواد مختلفی که با سیگار کشیدن جذب بدن می‌شوند، احتمال ابتلا به انواع سرطان‌های حلق و حنجره را افزایش می‌دهند.

رفلاکس اسید معده

بازگشت اسید معده به دهان که رفلاکس معده نامیده می‌شود، یکی از علل بروز سرطان سر و گردن محسوب می‌شود. چنانچه این موضوع ادامه داشته باشد، اپی‌گلوت و ناحیه حلق آسیب می‌بینند. به همین دلیل، احتمال بروز سرطان گردن به مقدار چشم‌گیری افزایش می‌یابند.

سیستم ایمنی ضعیف

افرادی با سیستم ایمنی ضعیف، در خطر بیشتری برای ابتلا به سرطان گردن قرار دارند. در واقع این افراد خیلی سریع به انواع بیماری‌ها مبتلا می‌شوند. ابتلا به انواع سرطان‌های گردن هم برای این افراد امکان‌پذیر است.

تشخیص سرطان گردن

در صورت بروز علائمی که به آن‌ها اشاره کردیم، باید به پزشک مراجعه کرد. پزشک ممکن است بیمار را برای انجام برخی آزمایش‌ها به آزمایشگاهی معتبر ارجاع دهد. آزمایش خون، آزمایش ادرار و تست HPV مهم‌ترین آزمایش‌ها برای تشخیص سرطان گردن به حساب می‌آیند. از طرفی دیگر آندوسکوپی برای بررسی حلق و اپی‌گلوت اهمیت بسزایی دارد. علاوه بر این، پزشک با بیوپسی بافت آسیب‌دیده، با اطمینان بیشتری درباره سرطانی بودن بافت نظر می‌دهد. در صورتی که پزشک سرطان گردن را تشخیص دهد، با سی‌تی اسکن و اشعه ایکس میزان پیشرفت بیماری را تعیین می‌کند؛ بنابراین می‌تواند روش‌های درمانی درستی را مورد استفاده قرار دهد.

انواع درمان سرطان گردن

اکنون نوبت به بررسی درمان سرطان گردن می‌رسد. نوع درمان بیمار به چند چیز بستگی دارد:

• محل قرارگیری بافت سرطانی
• مرحله سرطان
• سن بیمار
• سلامت عمومی بیمار
• تأیید ابتلا به HPV

گزینه‌های درمان شامل جراحی، پرتو درمانی، شیمی درمانی و درمان هدفمند هستند. پزشک با توجه به شرایط سلامت بیمار، از یک یا چند روش درمانی استفاده می‌کند.

عمل جراحی

پزشک شاید تصمیم بگیرد که سرطان را با لیزر از بین ببرد. راه دیگر نیز خارج کردن تومور و برخی از بافت‌های سالم اطراف آن است. اگر احتمال گسترش سرطان وجود داشته باشد، پزشک شاید برخی از غدد کوچک به نام غدد لنفاوی در گردن بیمار را نیز خارج کند. البته این روش درمان چند عارضه جانبی نیز دارد. از دست دادن قدرت تکلم و  قدرت شنوایی، دشوار شدن جویدن و بلعیدن و همچنین تورم دهان و گلو چند مورد از عوارض جانبی مهم جراحی سرطان گردن به حساب می‌آیند.

پرتودرمانی

پزشک شاید ترجیح دهد که از اشعه ایکس یا به نوعی پرتودرمانی برای از بین بردن سلول‌های سرطانی استفاده کند. برخی از عوارض جانبی عبارتند از:

• درد یا مشکل در بلعیدن
• بروز تغییراتی در صدای بیمار (آسیب به حنجره)
• بی‌اشتهایی
• پوست قرمز و حساس
• دهان بسیار خشک
• آب دهان غلیظ
• معده درد
• خستگی
• گلو درد
• ایجاد زخم در دهان

شیمی‌درمانی

پزشک گاهی روش شیمی درمانی را به بیمار تجویز می‌کند. او به بیمار دارویی برای جلوگیری از رشد و تقسیم سلول‌های سرطانی می‌دهد و به این ترتیب کمک می‌کند که بافت‌های سرطانی را از بین بروند. این روش هم عوارض جانبی متعدد دارد، از جمله:

• احساس خستگی
• عفونت
• احساس معده درد
• ریزش مو
• بی‌اشتهایی
• اسهال

درمان هدفمند

در مسیر درمان هدفمند به بیمار داروهایی داده می‌شود که روی ژن‌ها، پروتئین‌ها و سایر بخش‌های سلول‌های سرطانی کار می‌کنند. عوارض جانبی درمان هدف بستگی به دارویی دارد که استفاده می‌شود. اما اغلب شامل مشکلات پوست، مو، ناخن یا چشم بیمار می‌شود.

 درمان سیستم ایمنی

پزشک در روش درمان سیستم ایمنی (Immunotherapy) از بخش‌هایی از سیستم ایمنی بدن برای کمک به درمان سرطان استفاده می‌کند. او سیستم ایمنی بیمار را برای حمله به سلول‌های سرطانی تحریک می‌کند یا پروتئین‌های بدن انسان را برای تقویت سیستم ایمنی بدن به بیمار می‌دهد. به این ترتیب به درمان سرطان گردن می‌پردازد.

جمع‌بندی

• سرطان گردن رشد سلول‌های ناحیه گردن مانند سلول‌های حنجره، غدد لنفاوی، ماهیچه‌ها و اعصاب ناحیه گردن به حساب می‌آید.
• سرطان گردن شامل سرطان حنجره و سرطان گلو می‌شود که ناحیه حلق، اپی‌گلوت و حنجره را در برمی‌گیرد.
• مصرف الکل و تنباکو، سابقه خانوادگی، سیستم ایمنی ضعیف و رفلاکس معده خطر ابتلا به سرطان گردن را افزایش می‌دهند.
• در تشخیص سرطان گردن کاربرد دارند.

بیشتر بخوانید:

• علائم سرطان سینه و روش درمان آن
• علائم سرطان دهان چیست؟
• درمان سرطان خون، علت و نشانه آن
• سرطان پروستات، علت، علائم و درمان آن
• درمان و علائم سرطان دهانه رحم