تنگی مقعد چیست؟ معرفی 5 درمان اثربخش تنگی مقعد
بیماری‌های مقعدی بسیار متنوع و شایع هستند. تنگی مقعد یا به انگلیسی (Anus stricture) یکی از این بیماری‌ها محسوب میشود، تنگی مقعد، عارضه‌ای دردناک است که به دلیل تنگ شدن قسمت انتهایی راست روده یا تنگ شدن عروق آن، ایجاد میشود که باعث مشکل در دفع مدفوع میشود. تا انتها با مجله سلامت کیوان همراه باشید تا به طور ویژه و تخصصی به موضوع تنگی مقعد، علت و روش درمان آن بپردازیم.
تنگی مقعد چیست؟
تنگی مقعد که به آن تنگی رکتوم نیز می‌گویند، به عنوان یک بیماری انتهای روده بزرگ شناخته میشود که، باریک شدن کانال مقعدی را به دنبال دارد. این حالت عمل دفع را دشوار می‌کند و در صورت عدم توجه به درمان آن، فرد بیمار با عوارض ناخوشایند بیشتر و گاهی جدی مواجه میشود.(1)
از منظر تخصصی، تنگ شدن کانال مقعد زمانی اتفاق می‌افتد که عضلات این ناحیه باریک شوند. در صورتی که در حالت عادی برای انجام عمل دفع، منبسط و منقبض می‌شوند.
بیشتر بخوانید: سرطان روده بزرگ، علت، علائم و درمان آن
علت تنگی مقعد
تنگ شدن کانال مقعد یک وضعیت ناخوشایند است که، کمترین عارضه آن عمل دفع دشوار و اذیت‌کننده است. این بیماری علل گوناگونی دارد. بیمار با توجه به دستور پزشک مورد بررسی قرار می‌گیرد تا علت ابتلای او به تنگی مقعد آگاه شود.
در ادامه به علل مختلف ابتلای یک فرد به این بیماری خواهیم پرداخت.
جراحی
یکی از دلایل اصلی تنگی مقعد انجام یک عمل جراحی در ناحیه مقعد است. برای مثل گاهی افراد برای درمان هموروئید مجبور به انجام جراحی یا لیزر هستند. افرادی ممکن است در این ناحیه دچار زگیل مقعد شوند، به همین دلیل بسته به علت، نیاز به انجام عمل جراحی پیدا می‌کنند.
بنابراین گاهی به دلیل سیستم بدنی فرد و گاهی هم به علت انجام غیرحرفه‌ای عمل جراحی، فرد ممکن است در ناحیه مقعد دچار بافت اسکار سفتی شود که، باریک شدن کانال مقعد و به تبع تنگی این ناحیه را به دنبال داشته باشد.
اسکار ناشی از بیماری‌ها
گاهی نیز به دلیل قرمزی و تورم یا التهابات این ناحیه فرد ممکن است دچار بافت اسکار شود. این بافت اسکار به دلیل مشکلات روده‌ای مثل بیماری کرون یا دیگر بیماری‌های التهابی و همچنین عفونت یا حتی سرطان در این ناحیه ایجاد میشود. گاهی نیز درمان سرطان مثل پرتو درمانی ممکن است باعث باریک شدن کانال مقعد شود.
بیماری‌های مقاربتی
یکی دیگر از علل تنگی مقعد بیماری‌های جنسی هستند. بیماری‌های درمان نشده ناشی از روابط جنسی نه تنها می‌توانند بر سلامت دستگاه تناسلی فرد تأثیر بگذارند، بلکه ممکن است تنگ شدن رکتوم را نیز در پی داشته باشند. مانند ویروس HPV و زگیل تناسلی ناحیه مقعد.
ناهنجاری‌های مادرزادی
گاهی هیچ یک از عوامل بالا باعث تنگ شدن مقعد نمی‌شود و این مشکل تنها یک ناهنجاری مادرزادی است. این ناهنجاری ممکن است از کودکی فرد را دچار مشکل کند و یا با بالا رفتن سن، او را بیشتر درگیر کند.
بیشتر بخوانید:
علائم تنگی مقعد
تنگی رکتوم یا مقعد مانند هر بیماری دیگری علائم خاص خود را دارد که توجه به این علائم و پیگیری آن‌ها میتواند به درمان هر چه سریع‌تر بیماری کمک کند.
قبل از بررسی علائم ذکر این نکته ضروری است که، علائم این بیماری می‌توانند با سایر بیماری‌های مقعدی مثل یبوست، هموروئید یا حتی سرطان مقعد مشابه باشند. پس بهتر است بعد از مشاهده یک سری از علائم زیر حتماً به پزشک مراجعه کنید تا بیماری از سایر مشکلات مشابه تشخیص داده شود.
- زور زدن برای انجام عمل دفع
- اسهال
- بروز درد هنگام دفع
- مدفوع نازک
- یبوست مداوم
- نیازمندی به شیاف، تنقیه یا ملین‌ها برای دفع مدفوع
- نشت مدفوع به بدن و لباس
- درد و تیر کشیدن مقعد
چه چیزی تنگی رکتوم را بدتر می‌کند؟
عدم توجه به درمان مشکل تنگ شدن کانال مقعد، باعث تشدید این بیماری و بدتر شدن علائم آن میشود. برای مثال زور زدن بیشتر ممکن است حتی باعث پارگی و یا در خوشبینانه‌ترین حالت ممکن، منجر به زخم و ایجاد شقاق در ناحیه مقعد میشود. این مشکل ممکن است بیرون زدگی مقعد را در پی داشته باشد که، روی اعتماد به نفس بیمار نیز تأثیرات زیادی دارد.
این بیماری میتواند خیلی تدریجی ایجاد شود، به همین دلیل فرد احتمال می‌دهد که یبوست دارد. به همین دلیل عدم درمان میتواند، بافت اسکار ناحیه مقعد را گسترده‌تر کند و وضعیت بیمار بدتر شود. تنگی مقعد میتواند مشکلات دیگری از جمله کشیدگی عضلات مقعد، هموروئید، اسپاسم و تشدید اعصاب این ناحیه از بدن مثل عصب پودندال را به دنبال داشته باشد.
بیشتر بخوانید:
- علت گشادی مقعد چیست؟ + بهترین روش درمان گشادی مقعد
- شیاف آنتی هموروئید؛ روش سریع درمان بواسیر، شقاق و فیستول مقعد
- فیستول مقعدی علائم و درمان آن
روش‌های تشخیص تنگی مقعد
همانطور که گفتیم در بسیاری از مواقع تنگی مقعد با شقاق در این ناحیه (پارگی‌های کوچک و دردناک) اشتباه گرفته میشود. گاهی حتی فرد ممکن است این مشکل را با یبوست اشتباه بگیرد؛ این به دلیل علائم کاملاً مشابه است که می‌توانند تشخیص را هم برای بیمار و هم پزشک دشوار کنند.
برای تشخیص دقیق‌تر فرد باید علائم را به صورت مداوم پیگیری کند و اگر متوجه شد که این مشکل را در هر مرتبه از انجام دفع تجربه می‌کند، میتواند از ابتلا به تنگی کانال مقعد یقین حاصل کند.
اما تشخیص دقیق تنگی مقعد توسط پزشک متخصص انجام میشود. پزشک با انجام معاینه فیزیکی در این ناحیه و بررسی سوابق پزشکی به همراه علائم بیمار، میتواند به نتیجه لازم برسد. بسته به میزان بیماری فرد، پزشک درمان خاصی را برای فرد تجویز می‌کند.
راه‌های درمان تنگی مقعد
اگر شما هم به مشکل تنگی مقعد یا رکتوم مبتلا هستید، پزشک بسته به شدت بیماری، هر یک از درمان‌های زیر را برای شما تجویز می‌کند.
تمرینات ورزشی کگل
کگل که به آن تمرین عضلات کف لگن نیز گفته میشود، در واقع عضلات کف لگن شما یا پوکوکوکسیژیال را هدف قرار می‌دهند. اگر تمرینات کگل به طور مرتب و روزانه انجام شود میتواند بسیار موثر باشد، به طوری که میتوان تمرینات ورزشی کگل را یک روش غیر جراحی برای درمان بیماری گشادی مقعد دانست.
تنظیم رژیم غذایی
اگر تنگی رکتوم شما در مراحل ابتدایی است و شدت بیماری بسیار ضعیف است، تنها تغییر رژیم غذایی و تنظیم درست آن میتواند در رفع بیماری مؤثر باشد. این تغییر میتواند باعث شود که، مدفوع شما بزرگ‌تر اما نرم‌تر شود که در نتیجه دفع راحت‌تری را به دنبال خواهد داشت.
استفاده از ملین‌ها
نرم‌کننده‌ها و ملین‌های مدفوع یکی دیگر از روش‌های درمان بیماری تنگی مقعد هستند که، البته بیشتر به تسکین علائم این بیماری کمک می‌کنند. البته اگر تنگی خفیف تا متوسط داشته باشید ملین‌ها ممکن است منجر به رفع مشکل شما نیز شوند.
دقت داشته باشید که ملین‌ها در طولانی‌مدت منجر به کم آبی ناحیه روده می‌شوند که خود می‌توانند مشکلات دیگری را به دنبال داشته باشند. به همین دلیل حتماً طبق نظر پزشک از آن‌ها استفاده کنید و مصرف مایعات را افزایش دهید.
تزریق مقعدی
گاهی پزشک تشخیص می‌دهد که تزریق استروئید یا بوتاکس میتواند به رفع مشکل شما کمک کند. این مواد به ناحیه بافت اسکار تزریق می‌شوند و کاهش عود تنگی را به دنبال دارند. بوتاکس هم میتواند برای کاهش بروز اسپاسم مورد استفاده قرار بگیرد که البته گاهی مشکل را وخیم‌تر می‌کند.
جراحی مقعدی
از دیگر درمان‌های رفع تنگی مقعدی، انجام عمل جراحی است. دو روش مختلف جراحی وجود دارد که در این مواقع مورد استفاده قرار می‌گیرند. بیمار بر اساس نظر پزشک تحت بی‌حسی موضعی قرار می‌گیرد و از طریق یکی از دو روش زیر درمان میشود.
- جراحی اسفنکتروتومی: طی این عمل پزشک عضله ناحیه اسفنکتر داخلی را برش می‌دهد تا از آن برای رفع تنش، جلوگیری از اسپاسم و یا ترمیم شقاق استفاده کند.
- جراحی آنوپلاستی: از این روش درمانی بیشتر برای درمان تنگی‌های شدید استفاده میشود و طی آن بافت اسکار برداشته میشود تا بافت سالم جایگزین آن شود.
اتساع مقعد
گاهی پزشک ممکن است از دستگاه‌های مغناطیسی برای گشاد کردن مقعد استفاده کند. این دستگاه‌ها به آزاد کردن عضلات رکتوم برای ایجاد انقباض و انبساط مناسب کمک می‌کنند.
کلام آخر
تنگی مقعد یا به انگلیسی (Anus stricture) عارضه دردناک است که به دلیل تنگ شدن قسمت انتهایی راست روده یا تنگ شدن عروق آن، ایجاد میشود. اگر احساس می‌کنید که ممکن است به این عارضه مبتلا باشید، بهتر است برای درمان اول به یک متخصص آنورکتال و پزشک عمومی مراجعه نموده و نسبت به درمان اقدام نمایید.
از نشانه‌های تنگی رکتوم که با بسیاری دیگر از بیماری‌های این ناحیه مشترک هستند، می‌توانیم درد و شقاق در ناحیه رکتوم را نام ببریم. اسهال، یبوست و مشکل در عمل دفع نیز از دیگر نشانه‌های شایع این مشکل هستند.
دلایل مختلفی می‌توانند باعث تنگی در ناحیه کانال مقعد شوند که از جمله آن‌ها می‌توانیم به مشکلات مادرزادی، اسکار، جراحی و عفونت‌های رکتومی اشاره کنیم. همچنین بیماری تنگی رکتوم بسته به میزان شیوع میتواند با استفاده از روش‌های درمانی مختلف مثل تنظیم رژیم غذایی و یا گاهی جراحی برطرف شود.
پزشک متخصص آنورکتال و یا پزشک عمومی شما میتواند با معاینه فیزیکی و یا انجام برخی آزمایشات بیماری را تشخیص دهد. همچنین در برخی مواقع پزشک به منظور تشخیص دقیق انجام برخی آزمایشات را ضروری دانسته و برای شما تجویز می‌کند.
مطالب مرتبط:
تنگی مقعد چیست؟
تنگی مقعد یا تنگی رکتوم به باریک شدن کانال مقعد گفته میشود که میتواند عمل دفع فرد را با مشکل مواجه کند.
علت تنگی مقعد چه مواردی هستند؟
تنگی رکتوم به دلایل متعددی از جمله اسکار ناشی از عمل جراحی، برداشتن زگیل، عفونت‌های رکتومی، مشکلات مادرزادی یا بیماری‌های مقاربتی ایجاد میشود.
علائم و نشانه‌های تنگی کانال مقعد شامل چه مواردی می‌شوند؟
از نشانه‌های تنگی رکتوم می‌توانیم به عمل دفع دشوار، نشت مدفوع، درد هنگام دفع، مدفوع باریک، یبوست و حتی اسهال اشاره کنیم.
درمان تنگی مقعد یا رکتوم چگونه است؟
این مشکل بسته به شدتی که دارد توسط روش‌های درمانی مختلف از جمله تنظیم رژیم غذایی، استفاده از ملین‌ها، تزریق استروئید و بوتاکس یا عمل جراحی برطرف میشود.
سلام من عمل هموردید انجام دادم مقعد تنگ شود می شد عمل گشاده مقعد انجام دهم
سلام متوجه سوالتون نشدم.
اگر بعد از عمل دچار عوارض و مشکلی شدید، به پزشک جراح خود مراجعه نمائید.
سلام من هم خیلی وقته این مشکل رو دارم دکتر ها هم تا آدم دچار سرطان نشه میگن مهم نیست مشکلت شما رابه خدا اگه آدرس دکتر خوب را داریم بدین خیلی عذاب می کشم
سلام.من بک مدتيه که چیزی در مقعدم احساس می کنم بعضی مواقع که باعث شده به سختی گاز و مدفوع را دفع کنم.حالا مشکل چیه و می تونه زگیل یا تنگی مقعد باشه و ممکنه بدتر بشه با خوش خوب بشه؟؟؟لطفاً کمک کنید
سلام وقت بخیر
با این توصیفات امکان تشخیص و راه حل درمانی وجود ندارد. توصیه می‌کنیم به پزشک متخصص بیماری‌های مقعدی مراجعه نمائید.
سلام وقت بخیر من همین مشکل رو دارم معقدم تنگ شده مدفوعم باریکه خیلی اذیت هستم معتقدم مثل سنگ سفت شده و کاملا بسته شده الان 3 ساله ک مشکل رو دارم تو دفع خیلی مشکل دارم چکار کنم چندتا دکتر رفتم تشخیص درستی نمیدن کولونوسکوپی گرفتم میگن التهاب روده داری ولی نمیدونم چرا درمانم نمیکنن کجا برم ک رسیدگی کنن خسته شدم دیگه زندگیم مختل شده خواب راحتی ندارم لطفا کمکم کنید
البته اینم بگم من 38 سالمه و زایمان‌های ناموفق زیاد داشتم🥺
من هم همین مشکل رو دارم به همراه بواسیر.توصیه میکنم حتما برید پیش یه جراح عمومی
تجربه شخصی من این است ،که مواد غذایی که زیان آور بوده وشدید کننده هستند، مثل بادمجان،سیر،فلفل،سرکه،نارگیل،تخم مرغ،جگر،چنجه،فست فودها بطور کلی.نمک زیاد،هندوانه زیاد،خربزه،خصوصا ملون،لوبیا قرمز،نوشابه،جگر ،ماست،چیزهای ترش مثل انواع آلوچه که با سیتریک اسید درست می‌کنند. حتی چای غلیظ،نبات،ونبات چای بشدت مصر هست،وباعث تنگی مقعد میشود.
مواردی که مناسب هست.
مصرف کتیرا بصورت ژل روان همراه با عسل طبیعی وخالص .
مصرف گل ختمی بعنوان چای.
خوردن هویج پخته بصورت روزانه،مصرف بارهنگ وعسل بصورت شربت.
مصرف کدو تنبل،کدوخورشتی،مصرف مداوم روغن زیتون با غذا خصوصا برنج.
ماساژ آن ناحیه با روغن زیتون بابو،ورزش ازجمله،نشست وبرخاست،
دویدن آرام،کم کردن استرس در زندگی،
عدم توجه به فضای مجازی،خاموش کردن تلفن درهنگام خواب واستراحت جهت کاهش استرس،
مصرف گل خطمی وژل کتیرا همراه باعسل اگر چه خوردن آن کمی سخت هست، اما بسیار سودمند هست.
من دیشب عمل کردم ادس میدم برو دکتر عالی
میشه اسم و ادرس بدید و لطفا بگید عملش چقد عذاب اوره؟