کیست تخمدان چیست؟ انواع کیست تخمدان چیست؟

زمان مطالعه این مطلب: 6 دقیقه

بسیاری از بانوانی که قاعدگی را تجربه می‌کنند، بدون اینکه حتی خودشان بدانند، حداقل یکبار کیست تخمدان داشته‌اند. آیا مشکلاتی مانند اختلال قاعدگی یا موهای زائد صورت دارید و نمی‌دانید علت آن چیست؟ آیا دردهای لگنی موقتی تجربه می‌کنید؟ کیست تخمدان چیست؟ علائم کیست تخمدان چگونه است؟ توصیه می‌کنیم حتماً تا انتهای این مقاله از مجله سلامت کیوان با ما همراه باشید تا درباره کیست تخمدان بیشتر بدانیم.

کیست تخمدان چیست؟

کیست تخمدان کیسه‌هایی هستند که معمولا با مایع، در تخمدان یا روی سطح آن پر می‌شوند. زنان دو تخمدان دارند که هر یک تخمدان‌ها در هر طرف رحم قرار دارد. بیشتر کیست‌های تخمدان، کیست های عملکردی هستند. این کیست‌ها در پاسخ به تغییرات بدن شما در طول چرخه قاعدگی شکل می‌گیرند. معمولاً کیست تخمدان با قاعدگی مرتبط است و کمتر به سایر علت‌ها مربوط می‌شوند.

هر تخمدان به اندازه و شکل یک بادام است. کیست های اوارین شایع هستند. اما گاهی اوقات کیست تخمدان ممکن است پیچ خورده یا منفجر شوند که این امر می تواند علائم جدی ایجاد کند. برای محافظت از سلامت خود، معاینه لگنی به صورت منظم انجام دهید و علائمی که می‌تواند نشان دهنده یک مشکل جدی باشد را بشناسید.⁽¹⁾

علائم کیست تخمدان

معمولاً کیست تخمدان هیچ علامتی ایجاد نمی‌کند و خود به خود از بین می‌رود. علائم کیست تخمدان زمانی نمایان می‌شوند که کیست تخمدان بزرگ شده باشد. علائم کیست تخمدان بزرگ به شرح زیر است:

• نفخ شکم
• سردی دست و پا و پوست مرطوب
• پریود نامنظم
• درد لگنی (ممکن است در ناحیه زیر شکمی خود به یک طرف درد خفیف یا درد شدیدی را احساس کنید.)
• رابطه جنسی دردناک
• احساس تهوع و استفراغ
• درد ناحیه شکم، کمر و ران
• چاقی
• احساس فشار یا سنگینی در شکم

همچنین در شرایطی که کیست تخمدان بدخیم باشد و علائم زیر را تجربه کردید حتما به پزشک متخصص مراجعه نمائید.

• تب
• تنفس سریع
• ضعف و سرگیجه
• درد شدید شکم یا لگن
• درد شکمی همراه تب و استفراغ

انواع کیست تخمدان

همانطور که گفته شد، بیشتر کیست تخمدان ها در نتیجه چرخه قاعدگی شما شکل می‌گیرند. این کیست‌ها کیست‌های عملکردی نامیده می‌شوند. انواع دیگر کیست‌ها بسیار کم رایج هستند.

کیست‌های عملکردی

کیست‌های عملکردی، شایع‌ترین نوع کیست تخمدان هستند و وابسته به بیماری خاصی نیستند. این کیست‌ها در نتیجه تخمک گذاری (آزاد شدن تخمک از تخمدان) رخ می‌دهند. آن‌ها می‌توانند نشانه‌ای از این باشند که تخمدان‌های شما به طور صحیح عمل می‌کنند. کیست‌های عملکردی معمولاً بی ضرر و به ندرت باعث درد می‌شوند. کیست عملکردی عموماً طی زمانی (معمولا ۶۰ روز) کوچک می‌شوند و بدون درمان خاصی بهبود میابند.

در یک تقسیم بندی کلی، دو نوع کیست عملکردی وجود دارد:

• کیست فولیکولی: در تخمدان‌های شما هر ماه کیست‌های کوچکی به نام فولیکول رشد می‌کنند. فولیکول‌ها، هورمون‌های استروژن و پروژسترون را تولید می‌کنند و هنگام تخمک گذاری برای آزاد کردن تخمک رها می‌شوند. فولیکول ماهانه به عنوان یک نوع کیست عملکردی شناخته می‌شود. در نیمه چرخه قاعدگی، یک تخم از فولیکول خارج می‌شود و سپس از لوله فالوپ عبور می‌کند. کیست فولیکولی زمانی آغاز می‌شود که فولیکول پاره نمی‌شود. تخم خود را رها نمی‌کند و به رشد خود ادامه می‌دهد.

• کیست کورپوس لوتئوم: در مرحله بعدی و پس از اینکه فولیکول تخمک خود را آزاد می‌کند، کوچک می‌شود و شروع به تولید استروژن و پروژسترون می‌کند. این هورمون‌ها برای لقاح لازم هستند. فولیکول در حال حاضر کورپوس لوتئوم نامیده می‌شود. گاهی اوقات، دریچه‌ای که تخمک از آن آمده، مسدود می‌شود. فلوئید در داخل کورپوس لوتئوم مسدود شده و باعث ایجاد کیست می‌شود.

به جز کیست عملکردی، انواع دیگری از کیست تخمدان وجود دارند که مربوط به چرخه قاعدگی نیستند. این کیست‌ها عبارتند از:

کیست درموئید

کیست درموئید که به آن تراتوما نیز گفته می‌شود، از سلول‌های تولید مثلی که تخم‌ها را در سلول‌های تخمدان می سازند، تشکیل می‌شود. این کیست تخمدان می‌تواند حاوی بافت‌هایی مانند مو، پوست یا دندان باشد. این نوع کیست به ندرت باعث سرطان می‌شود. کیست‌های درموئید می‌توانند بزرگ شوند و تخمدان را از حالت طبیعی خارج کنند. این امر احتمال درهم تنیدگی دردناک تخمدان را افزایش می‌دهد که پیچش تخمدان نامیده می‌شود. پیچ خوردگی تخمدان ممکن است جریان خون به تخمدان را کاهش دهد یا متوقف کند.

سیستینوما

این نوع سیستین از سلول های سطح تخمدان رشد می‌کند. سیستین ممکن است با یک ماده آبکی یا مخاطی پر شود. سیستینوما می‌تواند بسیار بزرگ شود.

اندومتریوما

اندومتریوز شرایطی است که باعث می‌شود سلول‌هایی شبیه به سلول هایی که داخل رحم قرار دارند، خارج از رحم رشد کنند. برخی از این بافت ها می‌توانند به تخمدان متصل شوند و کیست تخمدان تشکیل دهند. این حالت اندومتریوما نامیده می‌شود.

عوامل خطر کیست تخمدان

برخی شرایط هستند که ممکن است کیست تخمدان را تشدید کنند و زنگ خطری برای آن محسوب می‌شوند که شامل:

مشکلات هورمونی: این مشکلات شامل مصرف یک داروی باروری است که باعث تخمک گذاری شما می‌شود، برای مثال کلومیفن یا لتروزول.

بارداری: گاهی اوقات فولیکولی که هنگام تخمک گذاری شکل می‌گیرد، در طول بارداری روی تخمدان باقی می‌ماند و گاهی اوقات می‌تواند بزرگ تر شود.

اندومتریوز: برخی از بافت ها می‌توانند به تخمدان شما متصل شوند و تشکیل کیست دهند.

عفونت شدید لگنی: اگر عفونت به تخمدان ها سرایت کند، می‌تواند باعث ایجاد کیست شود.

کیست تخمدان قبلی: اگر شما از گذشته یک کیست تخمدان داشته باشید، به احتمال زیاد باعث ایجاد کیست‌های جدید شده و یا ممکن است همان کیست قبلی عود کرده و بیشتر رشد کند.

پیچ خوردگی کیست تخمدان

پیچ خوردگی تخمدان اغلب اتفاق نمی‌افتد، اما عوارضی می‌توانند در کیست‌های تخمدان رخ دهند که عبارتند از:

پیچش تخمدان: پیچش هایی که بزرگ می‌شوند می توانند باعث حرکت تخمدان شوند. این امر احتمال پیچش دردناک پیچش تخمدان را افزایش می‌دهد. اگر این اتفاق بیفتد، ممکن است دچار درد ناگهانی، شدید لگن و تهوع و استفراغ شوید. پیچش تخمدان همچنین می تواند جریان خون به تخمدان را کاهش دهد یا متوقف کند.

پارگی کیست: کیستی که باز (پاره) می‌شود می‌تواند باعث درد شدید و خونریزی در داخل لگن شود. هر چه کیست بزرگ‌تر باشد، خطر پارگی بیشتر است. فعالیت شدیدی که بر لگن تاثیر می‌گذارد، مانند سکس واژینال، خطر پارگی را نیز افزایش می دهد.

مطالب مرتبط:

• سرطان واژن چه علائمی دارد؟
• علائم سرطان رحم چیست؟
• لیست آزمایشات چکاپ کامل زنان
• علائم و 6 درمان اندومتریوزیس

تشخیص کیست تخمدان

یک کیست در تخمدان شما می‌تواند در طول معاینه لگنی یا در یک آزمایش تصویربرداری، مانند سونوگرافی لگنی یافت شود. بسته به اندازه کیست و اینکه آیا با مایع پر شده است یا جامد، پزشک شما احتمالا آزمایش‌هایی را برای تعیین نوع آن و اینکه آیا به درمان نیاز دارید یا خیر، توصیه خواهد کرد. تست های احتمالی تشخیص کیست تخمدان عبارتند از:

سونوگرافی پلاریزه: دستگاه سونوگرافی پلاریزه امواج صوتی با فرکانس بالا را ارسال و دریافت می‌کند تا تصویری از رحم و تخمدان شما را بر روی صفحه ویدئویی ایجاد کند.

لاپاروسکوپی: یک ابزار باریک و سبک (لاپاراسکوپ) از طریق یک برش کوچک وارد شکم شما می‌شود. با استفاده از لاپاراسکوپ می توانید تخمدان‌ها و هر کیستی را ببینید. اگر کیست پیدا شد، درمان معمولا در طول همان روش انجام می‌شود. این یک روش جراحی است که نیاز به بی‌هوشی دارد.

آزمایش‌های نشانگر تومور: سطح پروتئینی در خون به نام آنتی ژن سرطان اغلب باعث ایجاد سرطان تخمدان می‌شود. اگر کیست شما جامد به نظر می‌رسد و شما در معرض خطر بالای سرطان تخمدان هستید، ممکن است آزمایش آنتی ژن سرطان ۱۲۵ (CA ۱۲۵) یا سایر آزمایش‌های خون را سفارش دهید. سطح CA ۱۲۵ همچنین می‌تواند در شرایط غیرسرطانی مانند آندومتریوز و بیماری التهاب لگن افزایش یابد.

همچنین شما می‌توانید در صورت نیاز در آزمایشگاه تخصصی ویروس شناسی کیوان انواع آزمایش مقاربتی را با بالاترین کیفیت انجام دهید. جهت درخواست مشاوره و تست HPV و سایر آزمایشات برای سلامت جنسی روی لینک زیر کلیک کنید.

درمان کیست تخمدان

درمان کیست تخمدان بستگی به سن، علائم، نوع و اندازه کیست تخمدان شما دارد. در بسیاری از موارد می‌توانید منتظر بمانید و دوباره معاینه شوید تا ببینید آیا کیست پس از چند ماه از بین می‌رود یا نه. این معمولا یک گزینه بدون توجه به سن شما است و اگر هیچ نشانه‌ای ندارید و سونوگرافی نشان می‌دهد که کیست کوچک و پر از مایع دارید؛ ممکن است چندین سونوگرافی لگنی پس از معاینه داشته باشید تا ببینید که آیا کیست شما از نظر اندازه یا ظاهر تغییر می‌کند یا خیر. روش‌های معمول درمان کیست تخمدان شامل موارد زیر است:

دارو: انواع قرص ضدبارداری هورمونی، مانند قرص‌های کنترل تولد، تخمک گذاری را متوقف می‌کنند. این ممکن است شما را از دریافت کیست تخمدان بیشتر باز دارد. اما، قرص های کنترل تولد یک کیست موجود را کوچک نخواهند کرد.

جراحی: ممکن است پزشک شما پیشنهاد کند که کیست بزرگ برداشته شود، آن شبیه کیست عملکردی نباشد، در حال رشد باشد یا باعث درد شود. برخی از کیست ها را می توان بدون برداشتن تخمدان (سیستتومی) برداشت. در برخی موارد، تخمدان همراه با کیست برداشته می شود (اوفورکتومی).

مطالب مرتبط:

• چیکار کنم پریود بشم؟
• آمپول ضد بارداری چیست؟
• 9 علت عقب افتادن پریود و قاعدگی
• بهترین زمان استفاده از بیبی چک

جمع بندی

• کیست‌های عملکردی شایع ترین نوع کیست تخمدانی هستند و وابسته به بیماری نیستند.
• پیچش هایی که بزرگ می‌شوند می توانند باعث حرکت تخمدان شوند. این امر احتمال پیچش دردناک پیچش تخمدان را افزایش می‌دهد.
• یک کیست در تخمدان شما می‌تواند در طول معاینه لگنی یا در یک آزمایش تصویربرداری، مانند سونوگرافی لگنی یافت شود.