سرطان رحم چیست و چه علائمی دارد؟ سرطان رحم قابل پیشگیری است؟

زمان مطالعه این مطلب: 5 دقیقه

هنگامی فرد به سرطان رحم مبتلا می‌شود که، سلول‌ها در رحم به صورت غیرطبیعی و خارج از کنترل شروع به رشد، تکثیر و به سلول‌های غیرطبیعی تبدیل ‌شوند و برخلاف سلول‌های سالم در زمان مشخصی نمی‌میرند. در نهایت سلول‌های ناسالم تجمع می‌یابند و به توده‌ای به نام تومور تبدیل می‌شوند که، به بافت مجاور حمله می‌کنند. حتی می‌توانند از تومور اولیه جدا شوند و در نقاط دیگر بدن پخش گردند.

در این مقاله از مجله سلامت کیوان به بررسی این علائم و راه‌های پیشگیری از این سرطان می‌پردازیم.

رحم در بدن چه وظیفه ای دارد؟

رحم بخشی از سیستم تناسلی بانوان است که در بدو تولد شکل می‌گیرد. این عضو تقریباً به اندازه و شکل گلابی توخالی و وارونه است. در قسمت بالای رحم، بالاتنه و انتهای رحم، دهانه رحم قرار دارد که این عضو را به واژن متصل می‌کند. در واقع رحم، جایی از بدن است که کودک (جنین) در دوران بارداری در آن محل، رشد و نمو پیدا می‌کند.

قاعدگی نیز در رحم رخ می‌دهد. هورمونی به نام استروژن باعث ضخیم شدن بافت اندومتر در دوران بارداری می‌شود. در صورتی که بارداری اتفاق نیفتد، بدن استروژن کمتر و پروژسترون بیشتری تولید می‌کند. در حین این رخداد پوشش داخلی رحم می‌ریزد. دقیقاً آن زمان است که پریود اتفاق می‌افتد.

بیشتر بخوانید: چیکار کنم پریود بشم؟ سریع ترین روش باز شدن قاعدگی

انواع سرطان رحم

سرطان رحم دو نوع است که، سرطان اندومتر و سارکوم رحم نام دارند. اندومتر شایع‌تر بوده و حدود 95% از تمام سرطان‌ها را تشکیل می‌دهد، در حالی که سارکوم رحم بسیار نادرتر است. البته ناگفته نماند که سرطان دهانه رحم نوع متفاوتی از سرطان‌های رحم است⁽¹⁾.

سرطان اندومتر (Endometrial cancer)

اندومتر لایه داخلی رحم است که، در طول چرخه قاعدگی دچار تغییرات می‌شود. اکثر سرطان‌های رحم از این پوشش (اندومتر) ایجاد می‌شود. سرطان اندومتر، سرطان نوع یک است که با استروژن بیش از حد ارتباط دارد و از شایع‌ترین سرطان‌ها در زنان به شمار می‌آید که سیستم تولیدمثل آنان را تحت تأثیر قرار می‌دهد.

سارکوم رحم (Uterial Sarcoma)

سارکوم رحم در میومتر، دیواره یا بافت عضلانی رحم ایجاد می‌شود که نسبت به سرطان اندومتر بسیار نادرتر است. سارکوم رحم، سرطان نوع دو است که به استروژن مرتبط نیست. این سرطان در عین اینکه شیوع کمتری دارد، سریع‌تر پیشرفت می‌کند.

علائم سرطان رحم

علائم سرطان رحم می‌تواند شبیه علائم بسیاری از بیماری‌ها باشد. این بیماری به صورت ویژه می‌تواند بر اندام‌های تولیدمثل تأثیر بگذارد. اگر در این اندام‌ها متوجه درد غیرعادی و یا خونریزی شدید شده‌اید، با پزشک خود صحبت کنید. در چنین شرایطی تشخیص دقیق بسیار مهم تلقی می‌شود، زیرا نتیجه دقیق و زودهنگام می‌تواند درمان مناسب و به موقع را به همراه داشته باشد.

• خونریزی غیرطبیعی واژینال بین پریودها
• خونریزی واژینال یا لکه بینی پس از یائسگی
• درد در ناحیه شکم
• درد، گرفتگی و فشار در لگن
• ترشحات سفید و شفاف واژن در زمان یائسگی
• خونریزی بسیار طولانی، شدید و مکرر واژینال در زنان بالای 40 سال

علائمی که کمتر رایج هستند:

• ترشحات آبکی همراه با بوی نامطبوع
• کاهش وزن بدون دلیل
• مشکل در ادرار کردن یا تغییردر اجابت مزاج

همچنین شما می‌توانید درباره خونریزی رحم اینجا بخوانید: علت و درمان خونریزی رحم چیست؟

پیشگیری از سرطان رحم

هیچ راه شناخته شده‌ای برای پیشگیری از سرطان رحم وجود ندارد اما موارد ذیل ممکن است درصد ابتلا به این عارضه را کاهش دهد. البته باید با تجویز پزشک انجام شود و عوارض هر یک درنظر گرفته شود. این موارد عبارتند از:

• مصرف قرص‌های ضد بارداری
• حفظ وزن متعادل با افزایش فعالیت‌های بدنی (ورزش) و کاهش کالری مصرفی روزانه
• مصرف پروژسترون در صورت مصرف استروژن
• مشورت با پزشک درباره خطرات و فواید هورمون درمانی
• مشورت با پزشک درباره زمان معاینات لازم و به موقع

چه کسانی در معرض خطر ابتلا به سرطان رحم هستند؟

عوامل متعددی ممکن است احتمال ابتلا به سرطان رحم را افزایش دهد که بسیاری از آن‌ها به تعادل بین هورمون‌های استروژن و پروژسترون مربوط می‌شوند. بنابراین، در حالت کلی بیماری یا شرایطی که میزان استروژن را افزایش دهد اما باعث کاهش سطح پروژسترون در بدن شود، می‌تواند خطر ابتلا به سرطان رحم خصوصاً سرطان اندومتر را افزایش دهد.

این عوامل خطر عبارتند از:

• دوره طولانی قاعدگی (پریود) یا تعداد سال‌های قاعدگی زیاد
• یائسگی دیررس؛ اگر یائسگی پس از سن 50 سالگی رخ دهد، امکان خطر ابتلا به سرطان رحم افزایش می‌یابد، چراکه رحم مدت بیشتری در معرض تولید استروژن بوده است.
• ضخیم شدن دیواره رحم (هیپرپلازی اندومتر)
• عدم سابقه باروری یا هرگز باردار نشدن؛ افرادی که هرگز باردار نشده‌اند، به دلیل اینکه در معرض تولید استروژن بیشتری قرار گرفته‌اند، خطر ابتلا به سرطان رحم در آنان بیشتر است.
• قاعدگی زودرس؛ اگر قاعدگی فرد قبل از سن 12 سالگی شروع شده باشد، ممکن است احتمال خطر ابتلا به سرطان رحم را افزایش دهد. این اتفاق به این دلیل است که، رحم او برای سال‌های بیشتری در معرض استروژن قرار گرفته است.
• فشار خون بالا
• سابقه خانوادگی در سرطان رحم، سرطان تخمدان یا سرطان روده
• بیماری ژنتیکی مانند سندرم کاودن یا سندروم لینچ
• بیماری‌های تخمدان مانند سندرم تخمدان پلی کیستیک (PCOS)؛ افرادی که تومورهای تخمدان خاصی دارند (یک نوع نادر تومور تخمدان)، دارای سطح استروژن بالا و پروژسترون پایینی هستند. این تغییرات هورمونی می‌تواند خطر ابتلا به سرطان رحم را افزایش دهد.
• هورمون درمانی یائسگی (MHT) تنها با استروژن یا استفاده از استروژن بدون مصرف پروژسترون؛ برخی از افراد برای کمک به تسکین علائم یائسگی از استروژن درمانی (ERT) استفاده می‌کنند که این درمان بدون مصرف پروژسترون آن‌ها را بیشتر در معرض خطر ابتلا به سرطان رحم قرار می‌دهد.
• درمان باروری
• پرتو درمانی لگن
• مصرف داروی تاموکسیفن؛ یک نوع داروی ضداستروژن که برای درمان سرطان سینه استفاده می‌شود.
• جراحی هیسترکتومی؛ جراحی که به برداشتن رحم می‌انجامد.

بیشتر بخوانید:

• پیشگیری و بهترین درمان ورم دهانه رحم
• مؤثرترین روش کاهش درد پریود
• علت کم شدن خون قاعدگی
• علت درد زیر شکم زنان

سایر عوامل خطر

• سن؛ همه زنان تا زمانی که رحم دارند، در معرض خطر ابتلا به سرطان رحم هستند که این احتمال خطر با افزایش سن، افزایش می‌یابد. بیشتر سرطان‌های رحم بعد از 50 سالگی اتفاق می‌افتد.
• چاقی یا اضافه وزن؛ رژیم غذایی پرچرب (چربی حیوانی) می‌تواند خطر ابتلا به انواع سرطان از جمله سرطان رحم را افزایش دهد. از آنجایی که غذاهای پرچرب کالری بالایی دارند و می‌توانند منجر به چاقی یا اضافه وزن شوند، عامل خطر ابتلا به سرطان رحم محسوب می‌شوند.

در واقع به این دلیل که برخی از هورمون‌ها توسط بافت چربی به استروژن تبدیل می‌شوند، می‌توانند خطر ابتلا به سرطان رحم را افزایش دهند. به بیان ساده هرچه مقدار بافت چربی بیشتر باشد، تأثیر بیشتری بر سطح استروژن دارد، پس خطر ابتلا به سرطان رحم افزایش می‌یابد.

• دیابت؛ این بیماری اغلب با چاقی همراه است و یک عامل خطر مرتبط با سرطان رحم محسوب می‌شود.
• سابقه خانوادگی در سرطان رحم؛ برخی از خویشاوندان خونی نزدیک، سابقه سرطان رحم، تخمدان یا روده دارند و جهش‌ها یا بیماری‌‌های ژنتیکی را به سایر یا نسل‌های بعد از خود منتقل می‌کنند. این وضعیت ارثی خطر ابتلا به طیف وسیعی از سرطان‌ها من‌جمله سرطان اندومتر را افزایش می‌دهد.
• ویروس HPV: همچنین ابتلا به ویروس HPV نیز می‌تواند خطر ابتلا به سرطان رحم و سرطان دهانه رحم را افزایش دهد.

اگر یک یا چند مورد از موارد فوق برای شما صدق می‌کند، به این معنا نیست که حتماً به سرطان رحم مبتلا خواهید شد اما اگر نگران هستید، باید به پزشک خود مراجعه کنید و اجازه دهید او معاینات لازم از جمله معاینه لگن را بر روی شما انجام دهد.

کلام آخر

• سرطان رحم به روش‌های مختلفی درمان می‌شود. همانطور که میزان جدی بودن سرطان رحم به میزان پیشرفت آن و همچنین سلامت عمومی فرد بستگی دارد، در روش‌های درمان این سرطان نیز نوع و میزان گسترش سرطان رحم، موارد بسیار مهمی تلقی می‌شود.
• سرطان اندومتر اغلب در مراحل اولیه تشخیص داده می‌شود، زیرا اغلب باعث خونریزی غیرطبیعی واژن می‌گردد. خبر خوب این است که اگر این سرطان به موقع شناسایی شود، روش‌هایی چون برداشتن رحم با جراحی اغلب آن را درمان می‌کند.

مطالب مرتبط:

• آمپول ضد بارداری چیست و چگونه عمل می‌کند؟
• چکاپ زنان در منزل؛ لیست آزمایشات چکاپ کامل زنان
• دیسپلازی گردن رحم چیست و چگونه درمان می‌شود؟