پسوریازیس چیست؟ + علت، علائم و درمان پسوریازیس

زمان مطالعه این مطلب: 7 دقیقه

بیماری پسوریازیس یا به انگلیسی (Psoriasis) که به نام بیماری صدفک، یا صدف پوستی نیز شناخته می‌شود، یک بیماری پوستی است که باعث می‌شود روند رشد و تکثیر سلول‌های پوستی افزایش یافته و تا 10 برابر بیشتر از مقدار طبیعی باشد. شاید بدانید که سلول‌‌های پوستی در بدن افراد سالم، بین 10 تا 30 روز یکبار تعویض می‌شوند. اما در صورتی که به پسوریازیس مبتلا شده باشید، هر 3 یا 4 روز سلول‌های جدید رشد می‌کنند. اما علت به وجود آمدن پسوریازیس چیست؟ علائم پسوریازیس چیست؟ درمان پسوریازیس چگونه است؟ حتما تا انتهای این مقاله از مجله سلامت کیوان همراه ما باشید تا به پاسخ سوالات شما درباره این بیماری بپردازیم.

پسوریازیس چیست؟

همانطور که گفته شد، پسوریازیس یک بیماری خودایمنی مزمن است که باعث تجمع سریع سلول‌های پوست می‌شود. این تجمع سلول‌ها باعث افزایش سطح پوست شما می‌شود. التهاب و قرمزی در اطراف فلس‌ها نسبتا شایع هستند. فلس‌های پسوریاتیک معمول سفیدرنگ و به صورت لکه های ضخیم و قرمز رشد می‌کنند. با این‌حال، در پوست‌های تیره‌تر، می‌توانند بیشتر به صورت بنفش، قهوه‌ای تیره یا فلس‌های خاکستری ظاهر شوند. گاهی اوقات، این فلس‌ها ترک خورده و باعث خونریزی می‌شوند.

پسوریازیس نتیجه فرآیند تولید پوست است. به طور معمول، سلول‌های پوست در عمق پوست شما رشد می‌کنند و به آرامی به سطح پوست می‌رسند و در نهایت، از بین می‌روند. چرخه عمر معمول یک سلول پوست یک ماه است. در افراد مبتلا به پسوریازیس، این فرآیند تولید ممکن است تنها در چند روز رخ دهد. به همین دلیل، سلول‌های پوست زمان کافی برای از بین رفتن ندارند. این تولید بیش از حد سریع منجر به تجمع سلول‌های مرده پوست می‌شوند.

فلس‌ها معمولاً روی مفاصل مانند آرنج و زانو ایجاد می‌شوند. با این حال، آنها ممکن است در هر نقطه از بدن شما ایجاد شوند، از جمله:

• دست‌ها
• پا
• گردن
• پوست سر
• صورت

انواع پسوریازیس

به طور کلی پنج نوع پسوریازیس وجود دارد که عبارتند از:

• پسوریازیس پلاک

پسوریازیس پلاک، شایع‌ترین نوع پسوریازیس است. تخمین زده می‌شود که حدود ۸۰ تا ۹۰ درصد افراد مبتلا به این عارضه پسوریازیس نوع پلاک آن را دارند. این بیماری باعث ایجاد لکه‌های قرمز، ملتهب بر روی تن‌های روشن پوست و رنگ بنفش یا خاکستری یا لکه‌های قهوه‌ای تیره‌تر پوست می‌شود که تشخیص آن را در افراد رنگین پوست سخت‌تر می‌کند. این لکه‌ها اغلب با فلس‌ها یا پلاک‌های سفیدرنگ پوشیده می‌شوند و اغلب بر روی پوست، رنگ شدیدتری دارند. این پلاک ها معمولا بر روی آرنج، زانو و پوست سر یافت می‌شوند.

• پسوریازیس گواتمالا

پسوریازیس گوتات معمولا در کودکی رخ می‌دهد. این نوع پسوریازیس باعث ایجاد لکه‌های کوچک صورتی یا بنفش می‌شود. رایج‌ترین محل‌های ایجاد پسوریازیس گوتات شامل تنه، بازوها و پاها می‌شود.

• پسوریازیس پوسچولار

پسوریازیس پوسچولار بیشتر در بزرگسالان شایع است. این عارضه باعث ایجاد تاول‌های سفید و پر از چرک و نواحی وسیع قرمز یا بنفش، باعث ملتهب شدن پوست می‌شوند. پسوریازیس پوسچولار معمولاً در نواحی کوچک‌تر بدن شما مانند دست‌ها یا پاها دیده می‌شود است، اما در برخی موارد می‌تواند گسترده باشد.

• پسوریازیس معکوس

پسوریازیس معکوس بیشتر در نواحی روشن پوست دیده می‌شوند و باعث قرمز، براق و ملتهب شدن پوست می‌شوند.

• پسوریازیس اریتروپرمی

براساس اعلام بنیاد ملی پسوریازیس، بیماری پسوریازیس اریتروپمیک یک نوع شدید و بسیار نادر از پسوریازیس است.  این فرم اغلب بخش‌های بزرگی از بدن شما را فورا می پوشاند. و باعث می‌شود پوست شما تقریبا آفتاب سوخته به نظر برسد. این نوع از پسوریازیس می‌تواند خطر جدی برای سلامتی باشد.⁽¹⁾

علت پسوریازیس

پزشکان علت مشخصی را برای ایجاد بیماری پسوریازیس تعیم نکرده‌اند. با این‌حال، به لطف چندین دهه تحقیق، آنها یک ایده کلی از دو عامل کلیدی ایجاد پسوریازیس دارند:

• سیستم ایمنی

پپسوریازیس یک بیماری مرتبط با سیستم ایمنی است، به این معنی که سیستم ایمنی بدن شروع به فعالیت بیش از حد و ایجاد مشکل می‌کند. در مورد پسوریازیس، گلبول‌های سفید خون موسوم به سلول‌های T به اشتباه به سلول‌های پوست شما حمله می‌کنند. به طور کلی، گلبول‌های سفید خون در بدن، برای حمله و از بین بردن باکتری‌های مهاجم و ایجاد یک دفاع در برابر عفونت‌ها به کار گرفته می‌شوند. این حمله خودایمنی اشتباه باعث می‌شود که روند تولید سلول‌های پوستی بیش از حد پیش بروند.

هرچند که علت دقیق فعال شدن نابجای سلول‌های ایمنی مشخص نیست، اما ترکیبی از عوامل ژنتیکی و محیطی در این فرآیند نقش دارند. در صورت ابتلا به بیماری پسوریازیس، سلول‌های ایمنی فعال می‌شوند و مولکول‌هایی تولید می‌کنند که باعث تکثیر سریع سلول‌های پوست می‌شود. به همین دلیل است که پوست افراد مبتلا به این بیماری ملتهب و پوسته پوسته می‌شود.

• ژنتیک

براساس تحقیقات منتشر شده توسط متخصصان، برخی از افراد ژن‌هایی را به ارث می‌برند که احتمال ابتلا به پسوریازیس را بیشتر می‌کند.

بیشتر بخوانید

• تشخیص و درمان زگیل مقعد در مردان و زنان
• تشخیص زگیل تناسلی و انواع تست زگیل تناسلی
• بهترین دکتر زگیل تناسلی برای درمان چه ویژگی دارد؟
• تفاوت زگیل پا، خارپاشنه، میخچه و راه‌های تشخیص آن

علائم پسوریازیس

علائم پسوریازیس در افراد متفاوت است و گاهی اوقات ممکن است به صورت دوره‌ای بروز پیدا کنند، و علائم بیماری در واقع به نوع پسوریازیس شما بستگی دارد. نواحی پسوریازیس می‌توانند به کوچکی چند دانه روی پوست سر یا آرنج شما باشند، یا اکثریت بدن شما را پوشش دهند.

شایع ترین علائم پسوریازیس پلاکی عبارتند از:

• لکه‌های برآمده و ملتهب پوست که در پوست روشن قرمز و در پوست تیره قهوه ای یا بنفش به نظر می‌رسند.
• پوسته‌ها یا پلاک‌های سفید، نقره‌ ای روی لکه های قرمز یا پوسته های خاکستری روی لکه های بنفش و قهوه ای
• پوست خشک که ممکن است ترک بخورد و خونریزی کند.
• احساس درد در ناحیه اطراف لکه‌ها
• احساس خارش و سوزش در اطراف لکه‌ها
• ناخن‌های ضخیم و سوراخ‌دار
• مفاصل دردناک و متورم

اکثر افراد، تمام این علائم را تجربه نخواهند کرد. برخی از افراد اگر نوع کم شایع‌تری از پسوریازیس را داشته باشند، علائم کاملا متفاوتی را تجربه خواهند کرد. اغلب افراد مبتلا به پسوریازیس به مدت چند روز یا چند هفته علائم شدیدی را تجربه می‌کنند، سپس این علائم ممکن است ترمیم شده و تقریبا غیرقابل تشخیص باشند. گاهی اوقات، علائم پسوریازیس به طور کامل ناپدید می‌شوند. با این‌حال ممکن است علائم بیماری دوباره شعله‌ور شده و بعد مدتی دوباره ترمیم شوند.

هنگامی که هیچ نشانه فعالی از علائم این بیماری ندارید، ممکن است در حال بهبودی باشید. این بدان معنا نیست که پسوریازیس عود نمی‌کند، اما در این مدت زمان، شما بدون علامت هستید.

بیشتر بخوانید:

• علت زگیل دست و پا چیست؟ + علائم، درمان و عکس زگیل دست و پا
• درمان زگیل تناسلی (HPV) چیست؟ بهترین درمان خانگی زگیل
• آیا می‌توان با گانودرما زگیل را درمان کرد؟ خواص گانودرما
• درمان زگیل تناسلی با لیزر هزینه، مزایا و معایب

تشخیص پسوریازیس

دو آزمایش یا معاینه ممکن است برای تشخیص پسوریازیس لازم باشد.

• معاینه فیزیکی

اغلب پزشکان می‌توانند با یک معاینه فیزیکی ساده این عارضه را در شما تشخیص دهند. علائم پسوریازیس معمولا آشکار است و به راحتی می‌توان آن را از سایر بیماری‌هایی که ممکن است علائم مشابهی ایجاد کنند، تشخیص داد. در طول این معاینه، مطمئن شوید که تمام زمینه‌های نگرانی خود را برای پزشک بازگو کنید. علاوه بر این، اگر هر یک از اعضای خانواده این شرایط را دارند، به پزشک خود اطلاع دهید.

• آزمایش بیوپسی

اگر علائم شما نامشخص است، یا اگر پزشک شما می‌خواهد تشخیص مشکوک خود را تایید کند. ممکن است یک نمونه کوچک از پوست شما بگیرند که به عنوان بیوپسی شناخته می‌شود. پزشک شما احتمالا یک داروی بی‌حس کننده موضعی را تزریق خواهد کرد تا آزمایش بیوپسی برای شما آسان‌تر شود. سپس بیوپسی پوست را برای آنالیز به آزمایشگاه می‌فرستند و مورد بررسی قرار می‌دهند. این بررسی می‌تواند نوع بیماری پسوریازیس شما را تشخیص دهد. همچنین می‌تواند سایر اختلالات یا عفونت‌های احتمالی را رد کند.

محرک های پسوریازیس

برخی محرک‌های خارجی ممکن است موجب شروع یک حمله جدید پسوریازیس در پوست شما باشد. این محرک‌ها برای همه یکسان نیست. آنها همچنین ممکن است در طول زمان تغییر کنند. شایع‌ترین محرک‌ها برای تشدید عارضه پسوریازیس عبارتند از:

استرس – محرک پسوریازیس

اگر یاد بگیرید استرس خود را کاهش دهید و آن را مدیریت کنید، می‌توانید شدت بیماری پسوریازیس خود را کاهش دهید و احتمالا از افزایش آن جلوگیری کنید.

الکل – محرک پسوریازیس

اختلال مصرف الکل می‌تواند باعث بروز پسوریازیس شود. اگر بیش از حد مشروبات الکلی بنوشید، شیوع پسوریازیس ممکن است بیشتر شود. توجه به کاهش مصرف الکل یا ترک آن برای بیش از پوست شما مفید است.

جراحات پوستی – محرک پسوریازیس

در برخی موارد آسیب و برخی جراحات پوستی، تزریق واکسن و آفتاب سوختگی نیز می‌توانند باعث تشدید بیماری پسوریازیس شوند.

داروها – محرک پسوریازیس

برخی داروها محرک‌های پسوریازیس محسوب می‌شوند. این داروها عبارتند از:

• لیتیم
• داروهای ضد مالاریا

عفونت – محرک پسوریازیس

بیماری پسوریازیس تا حدودی ناشی از حمله اشتباه سیستم ایمنی به سلول‌های سالم پوست است. با این‌حال در برخی موارد شاید به عفونتی مبتلا شده باشیم که سیستم ایمنی بدن ما به اشتباه می‌تواند علاوه بر دفاع لازم در برابر عفونت، یک پاسخ ایمنی علیه خود ایجاد کند.

درمان پسوریازیس

متاسفانه درمانی برای بیماری پسوریازیس کشف نشده است. با این‌حال هدف از درمان پسوریازیس، مدیریت و کنترل شدت علائم آن است. برخی این این موارد عبارتند از

• کاهش التهاب و مدیریت آن
• کند کردن فرایند رشد سلول‌های پوستی
• حذف پلاک‌ها

روش‌های درمان موضعی

در این روش از کرم‌ها و پمادهایی استفاده می‌شوند که مستقیما بر روی پوست اعمال می‌شوند می‌توانند برای کاهش علائم پسوریازیس خفیف تا متوسط مفید باشند. برخی از این کرم‌ها و پمادهایی موضعی که با مشورت پزشک مصرف می‌شوند عبارتند از:

• کورتیکواستروئیدهای موضعی
• رتینوئیدهای موضعی
• آنترالین
• آنالوگ‌های ویتامین D

داروهای سیستمیک

افراد مبتلا به پسوریازیس از نوع متوسط تا شدید و کسانی که به سایر درمان‌ها پاسخ خوبی نداده‌اند، ممکن است نیاز به استفاده از داروهای خوراکی یا تزریقی برای درمان پسوریازیس داشته باشند. بسیاری از این داروها می‌توانند عوارض جانبی شدیدی داشته باشند و به همین دلیل، پزشکان معمولا آن‌ها را برای مدت کوتاهی تجویز می‌کنند.

برخی از این داروها عبارتند از:

• متوترکسات
• سیکلوسپورین
• بیولوژی

نور درمانی

در این نوع از روش‌های درمان پسوریازیس، از نور ماورا بنفش (UV) استفاده می‌شود. نور ماورا بنفش سلول‌های سفید بیش فعال خون را می‌کشد که به سلول‌های سالم پوست حمله می‌کنند و باعث رشد سریع سلول می‌شوند. هر دو نور UVA و UVB ممکن است در کاهش علائم پسوریازیس خفیف تا متوسط مفید باشند اغلب افراد مبتلا به پسوریازیس متوسط تا شدید از ترکیبی از درمان‌ها بهره خواهند برد. با این‌حال، بسته به شدت علائم بیماری، برخی از افراد ممکن است فقط از همین روش درمانی استفاده کنند.

کلام آخر

پسوریازیس یک بیماری خودایمنی است که باعث ایجاد علائمی مانند خارش و خشکی پوست می‌شود. شرایط خودایمنی نتیجه حمله بدن شما به خودش است در مورد پسوریازیس، گلبول‌های سفید خون موسوم به سلول‌های T به اشتباه به سلول‌های پوست شما حمله می‌کنند. این حمله خودایمنی باعث می‌شود که روند تولید سلول‌های پوستی بیش از حد پیش بروند. تولید سلول‌های پوستی باعث می‌شود که سلول‌های پوستی جدید خیلی سریع رشد کنند. این امر منجر به ایجاد پلاک‌هایی پوستی پسوریازیس می‌شوند. هیچ روش قطعی بریا درمان پسوریازیس وجود ندارد اما برخی روش‌ها به توصیه پزشکان جهت کاهش علائم و مدیریت این بیماری موثر خواهند بود.

بیشتر بخوانید

• علت خارش واژن چیست؟ + 8 علت خارش واژن و روش درمان
• قارچ ناخن چیست؟ نحوه تشخیص و بهترین روش‌های درمان قارچ ناخن
• علت زردی ناخن چیست؟ + بهترین روش درمان ناخن زرد شده در منزل
• علت سوزش واژن چیست و چگونه درمان می‌شود؟
• زگیل گردن چیست؟ علت و روش‌های درمان