قرص اورژانسی؛ بهترین زمان و نحوه مصرف + عوارض خطرناک

زمان مطالعه این مطلب: 6 دقیقه

قرص اورژانسی یکی از روش‌های مناسب و پرطرفدار برای کنترل بارداری پس از رابطه جنسی محافظت نشده است. بسیاری از افراد از این قرص برای پیشگیری از بارداری استفاده می‌کنند، اما نحوه استفاده و تعداد مجاز استفاده از آن را نمی‌دانند که این ندانستن منجر به عوارض جبران‌ناپذیری خواهد شد. حتما تا پایان این مقاله از مجله سلامت کیوان همراه باشید تا به تمام سوالات شما درباره قرص اورژانسی پاسخ دهیم.

قرص اورژانسی چیست؟

قرص اورژانسی حاوی هورمون‌هایی است که موجب تأخیر یا متوقف شدن فرایند تخمک‌گذاری می‌شوند و در نتیجه از بروز بارداری جلوگیری می‌کنند. این قرص‌ها انواع مختلفی دارند که در شرایط اضطراری برای افرادی که بدون استفاده از روش‌های پیشگیری از بارداری قبلی با خطر بارداری مواجه شده‌اند نیز استفاده می‌شوند.

چگونگی عملکرد قرص اورژانسی

قرص اورژانسی یکی از انواع قرص های ضد بارداری است که به دو نوع رایج موجود در بازار تقسیم می‌شود: قرص‌های حاوی لوونورژسترل و قرص‌های حاوی الیونورژسترل. هر دو نوع قرص اورژانسی با تأخیر یا متوقف کردن فرایند تخمک‌گذاری اثر می‌گذارند و در نتیجه از بارداری جلوگیری می‌کنند.

مکانیزم عملکرد قرص ضد بارداری اورژانسی بستگی به ماده موجود در آن دارد و قرص‌های حاوی لوونورژسترل مواد هورمونی پروژسترونی را شامل می‌شوند. این مواد با تأثیر بر روند تخمک‌گذاری و تغییرات در لایه رحم، از افزایش ترشحات رحمی و رسیدن تخمک به رحم جلوگیری می‌کنند. در نتیجه، احتمال تقابل تخمک و اسپرم و در نهایت بارداری کاهش می‌یابد.

قرص اورژانسی حاوی الیونورژسترل نیز یک ماده هورمونی است که تأخیر در تخمک‌گذاری و تغییرات در لایه رحم را ایجاد می‌کند. الیونورژسترل با تأثیر بر سیستم هورمونی بدن، فرایند تخمک‌گذاری را به تعویق می‌اندازد و لایه رحم را ناهماهنگ می‌کند که باعث می‌شود تخمک به رحم متصل نشود و احتمال بارداری کاهش یابد.

استفاده از قرص اورژانسی

استفاده صحیح از قرص اورژانسی بسیار مهم است. در این بخش، به زمان مناسب برای مصرف، دستورالعمل‌های مصرف و محدودیت‌ها و مواردی که باید در نظر گرفت، پرداخته خواهد شد.

بهترین زمان مصرف قرص اورژانسی

بهترین زمان مصرف قرص اورژانسی در اولین زمان ممکن پس از رابطه جنسی محافظت نشده است؛ اگرچه برخی از قرص‌ها می‌توانند تا 72 ساعت (3 روز) پس از رابطه جنسی نیز مصرف شوند، اما توصیه می‌شود که در سریع‌ترین زمان ممکن پس از رابطه جنسی بدون محافظت، قرص اورژانسی مصرف شود تا فایده بیشتری داشته باشد.

نحوه مصرف قرص اورژانسی

نحوه مصرف قرص اورژانسی بستگی به نوع محصول و دستور پزشک یا راهنمایی تولیدکننده دارد. برای استفاده صحیح، به دقت دستورالعمل‌های موجود در بسته‌بندی قرص را مطالعه و به توصیه‌های مورد نظر عمل کنید. برخی از قرص‌ها را باید به صورت یک مرحله‌ای مصرف کنید، در حالی که برخی دیگر را باید به دو مرحله تقسیم کرده و به فاصله زمانی خاصی از هم مصرف کنید (به طور کلی قرص اورژانسی شامل یک قرص در یک ورقه، تک مرحله‌ای و قرص اورژانسی شامل دو قرص در یک ورقه، دو مرحله‌ای می‌باشد).

اطلاعات مربوط به تعداد قرص‌ها، زمان مصرف و دستورات دقیق را در نشانی پکیج محصول یا از منبع معتبر دیگری دریافت کنید. معمولا ورق قرص‌هایی که دو عدد دارند را باید ابتدا یک قرص و پس از 12 ساعت قرص دیگر را مصرف کنید؛ اما باز به دستورالعمل قرص توجه کنید.

محدودیت های قرص اورژانسی

در استفاده از قرص اورژانسی، برخی محدودیت ها و موارد قابل توجه وجود دارد که باید به آنها توجه کنید:

1. قرص اورژانسی تنها برای استفاده در شرایط اضطراری مناسب است و نباید به عنوان روش اصلی کنترل باروری استفاده شود. برای دانستن روش‌های دائمی کنترل باروری، توصیه می‌کنیم این مقاله را مطالعه کنید: بهترین روش پیشگیری از بارداری
2. استفاده از قرص اورژانسی هیچ گونه محافظت در برابر بیماری های مقاربتی نمی‌کند. برای جلوگیری از انتقال بیماری‌های جنسی، استفاده از روش‌های معتبر مانند کاندوم توصیه می‌شود.
3. قرص اورژانسی ممکن است با عوارض جانبی مانند تغییرات در دوره قاعدگی، ترشحات غیرعادی، موارد مربوط به معده و تهوع، خستگی و تغییرات در خواب و سایر علائم ناخوشایند دیگر همراه باشد. در صورت بروز هرگونه علائم ناخوشایند، به پزشک مراجعه کنید.

عوارض قرص اورژانسی چیست؟

عوارض مصرف قرص اورژانسی به عوارض متداول، نادر، تاثیر بر دوره قاعدگی و موارد خطرناکی که باید تحت نظر پزشک قرار گیرد دسته بندی می‌شود که در ادامه به توضیح هرکدام می‌پردازیم.

عوارض متداول قرص اورژانسی

• تغییرات در دوره قاعدگی، مانند تأخیر در آغاز یا تغییر شدید در شدت خونریزی قاعدگی.
• ترشحات غیرعادی، مانند افزایش روانی ترشحات و یا تغییر در رنگ یا بوی ترشحات.
• علائم معده‌ای، مانند تهوع، استفراغ و درد شکم.
• خستگی و سستی.
• تغییرات در خواب و خواب آلودگی.⁽¹⁾

عوارض نادر قرص اورژانسی

• حساسیت و واکنش آلرژیک، مانند خارش، قرمزی و تورم صورت، لبها، زبان یا حلق.
• مشکلات تنفسی شدید، مانند سختی در نفس کشیدن و آنفولکس.
• درد شدید در ناحیه شکمی یا لگنی، که ممکن است نشانه وجود مشکل جدی مانند خارج شدن جنین از رحم (حاملگی خارج رحمی) باشد.
• تغییر در بینایی و تاری دید درصورت مصرف مکرر قرص اورژانسی رخ می‌دهد که از عوارض خطرناک آن است.

تاثیر قرص اورژانسی بر پریود

قرص اورژانسی ممکن است تأثیراتی بر دوره قاعدگی داشته باشد، معمولاً، تا دو دوره بعدی تاخیر پریود یا تغییر زمان مقرر را تجربه خواهید کرد. این تغییرات عموماً موقتی است و باید بعد از دو دوره قاعدگی بهبود یابند. در صورتی که دوره قاعدگی بیش از یک هفته تأخیر داشته باشد یا شدت خونریزی بسیار زیاد باشد، به پزشک خود مراجعه کنید.

موراد منع مصرف قرص اورژانسی

قبل از استفاده از قرص اورژانسی، با پزشک خود مشورت کنید، در صورتی که:

• دارای بیماری های مزمن مانند بیماری‌های قلبی، کبدی یا خونریزی طولانی مدت هستید.
• دارای حساسیت شدید یا واکنش آلرژیک به هر یک از مواد موجود در قرص اورژانسی هستید.
• استفاده مداوم از داروهای دیگر دارید و از تداخل ممکن با قرص اورژانسی مطمئن نیستید.
• قبلاً به حاملگی خارج از رحم یا عفونت های لگنی (PID) دچار شده‌اید.

در صورت تجربه هرگونه عوارض جانبی ناخواسته یا نگرانی‌های دیگر، به پزشک خود مراجعه کنید. همواره مهم است که در مورد استفاده از داروها با پزشک خود صحبت کنید.

بیشتر بخوانید:

• عقب انداختن پریود در منزل
• آمپول ضد بارداری چگونه عمل می‌کند؟
• قرص تاخیری بهتر است یا اسپری تاخیری؟

مقایسه قرص اورژانسی با روش‌های دیگر پیشگیری

قرص اورژانسی یکی از روش‌های پیشگیری از بارداری پس از رابطه جنسی بی‌احتیاط است. در مقابل قرص اورژانسی، روش‌های دیگری برای پیشگیری از بارداری وجود دارد که به صورت مداوم استفاده می‌شوند و می‌توانند اثربخشی و عوارض جانبی متفاوتی داشته باشند. در ادامه، به مقایسه اثربخشی و عوارض جانبی قرص اورژانسی با روش‌های دیگر پیشگیری از بارداری معمول می‌پردازیم.

1. قرص‌های ضد بارداری مداوم: قرص‌های ضد بارداری مداوم شامل هورمون‌هایی مانند پروژستین و استروژن هستند که به صورت روزانه مصرف می‌شوند. این قرص‌ها با کنترل هورمون‌های بدن از تخمک‌گذاری جلوگیری می‌کنند و بارداری را کنترل می‌کنند. عملکرد آنها مداوم است و برای استفاده موثر نیاز به مصرف روزانه برای مدت طولانی دارند. عوارض جانبی احتمالی شامل تغییرات در دوره قاعدگی، تغییرات خونی، سردرد، حالت تهوع و افزایش وزن است.

2. استفاده از کاندوم: این روش‌ با قطع شدن مسیر اسپرم به تخمک، از بارداری جلوگیری می‌کنند. روش‌ استفاده از کاندوم کمترین عوارض جانبی را دارد و می‌تواند در کنترل بارداری موثر باشد. همچنین، این روش می‌تواند تاحدودی در کنترل بیماری‌های جنسی انتقالی نیز موثر باشد.

3. روش‌های تنظیم خانواده طبیعی: روش‌های تنظیم خانواده طبیعی شامل رصد دوره قاعدگی و استفاده از روش‌های روزشماری برای شناسایی زمان‌های مناسب برای رابطه جنسی است. این روش‌ها بر اساس دوره قاعدگی و شکل دهانه رحم توسط زن استفاده می‌شوند. روش‌های پیشگیری طبیعی به نسبت از کمترین عوارض جانبی برخوردار هستند، اما نیاز به آموزش صحیح و دقت بالا دارند.

به این نکته نیز توجه داشته باشید که تنها بیرون کشیدن آلت تناسلی هنگام انزال مرد از واژن برای پیشگیری طبیعی از بارداری کافی نیست، چراکه احتمال کمی نیز برای بارداری با پیشاب وجود دارد!

بیشتر بخوانید:

• آیا رابطه جنسی در بارداری خطرناک است؟
• ریز ترین علائم بارداری را بشناسید؟

جمع بندی

همانطور که گفتیم، قرص اورژانسی یکی از روش‌های پیشگیری از بارداری پس از رابطه جنسی بی‌احتیاط است که می‌تواند در شرایط اضطراری مورد استفاده قرار بگیرد. مکانیزم عملکرد قرص اورژانسی شامل جلوگیری از تخمک‌گذاری و از بین بردن اسپرم در رحم است. استفاده صحیح از قرص اورژانسی شامل مصرف در زمان مناسب پس از رابطه جنسی بی‌احتیاط و بر اساس دستورالعمل‌های مربوطه است.

عوارض جانبی متداول قرص اورژانسی شامل تغییرات در دوره قاعدگی، ترشحات غیرعادی و علائم معده‌ای می‌باشد. در مقایسه با روش‌های دیگر پیشگیری از بارداری، قرص اورژانسی می‌تواند عوارض جانبی کمتری داشته باشد، اما باید توجه شود که استفاده از روش‌های دیگر مانند قرص‌های ضد بارداری مداوم و کاندوم نیز موثر هستند.

همیشه در استفاده از هر روش پیشگیری از بارداری، توصیه می‌شود با پزشک خود مشورت کنید و در مورد مزایا و معایب هر روش صحبت کنید. تمامی مطالب ارائه شده در این مقاله مربوط به اطلاعات کلی است و در صورت نیاز به اطلاعات دقیق‌تر، به منبع معتبری مراجعه کنید.

در نهایت، اهمیت اطلاعات صحیح و دقیق در مورد استفاده از قرص اورژانسی و روش‌های دیگر پیشگیری از بارداری بسیار مهم است. بهتر است قبل از استفاده از هر روشی، با پزشک خود مشورت کرده و تمامی سوالات و ابهامات خود را بررسی کنید. همچنین شما می‌توانید سوالات خود را در انتهای همین مقاله نیز ذکر کنید تا متخصصان مجله سلامت کیوان به شما پاسخ دهند.