لکه بینی چیست؟ چه عواملی باعث لکه بینی می‌شوند؟

زمان مطالعه این مطلب: 7 دقیقه

لکه بینی اتفاقی است که به علل مختلفی مانند بارداری، یائسگی، استرس و سندرم تخمدان پلی کیستیک رخ می‌دهد. این خونریزی غیر طبیعی در زمانی جدای از دوره پریود رخ می‌دهد. بنابراین هر خانمی با توجه به شرایط و سوابق پزشکی خود ممکن است به دلایل مختلفی لکه بینی را تجربه می‌کند. بسیاری از بانوان از علت لکه بینی طولانی مدت می‌پرسند.

در این مقاله از مجله سلامت کیوان به بررسی علت‌ لکه بینی در بانوان می‌پردازیم.

لکه بینی چیست؟

لکه بینی خونریزی غیرطبیعی واژینال است که، خارج از زمان پریودی یا به جای آن اتفاق می‌افتد. لکه‌های خون گاهی به طور قابل توجهی روشن‌تر هستند، معمولاً قهوه‌ای تیره، قرمز یا صورتی بوده و تا چند روز این فرآیند ادامه دارد.

خانم‌ها ممکن است این لکه‌ها را روی لباس زیر خود یا هنگام پاک کردن آن مشاهده کنند. در این شرایط استفاده از پد بهداشتی می‌تواند برای رعایت بهداشت مؤثر باشد. اما برای بررسی علل بروز آن و درمان مشکلات باید به پزشک مراجعه کرد.

علت لکه بینی چیست؟

فرق بین خونریزی قاعدگی، لکه بینی و خونریزی غیرقاعدگی شاید گیج‌کننده باشد. خونریزی قاعدگی به علت ریزش آندومتر در پایان سیکل قاعدگی رخ می‌دهد. هر فردی با توجه به وضعیت هورمون‌ها و سلامت رحم، تخمدان‌ها و بخش‌های دیگر اندام تناسلی خود، لکه بینی را تجربه می‌کند. بنابراین دلیل لکه بینی می‌تواند متعدد و مختلف باشد.

به طور واضح‌تر می‌توان گفت که، تغییرات طبیعی در لکه بینی ممکن است به جای خونریزی معمولی پریود رخ دهند. این امر به ویژه در ابتدا یا پایان دوره قاعدگی یعنی زمانی که خونریزی تازه شروع یا کاهش یافته، صادق است. همچنین ممکن است در صورت نامنظم بودن دوره‌های قاعدگی رخ دهد. سایر علل احتمالی مرتبط با تغییرات طبیعی در بدن عبارتند از:

تخمک‌گذاری

وقتی بدن بانوان تخمک را در طول چرخه قاعدگی آزاد می‌کند، ساختار حاوی آن پاره می‌شود و باعث ایجاد لکه‌های صورتی یا قرمز رنگ می‌گردد. بسیاری از بانوان می‌گویند که: لکه بینی دارم اما پریود نمیشم. خونریزی تخمک‌گذاری بسیار خفیف است و معمولاً فقط یک یا دو روز طول می‌کشد. لکه بینی تخمک‌گذاری ممکن است صورتی روشن یا قرمز باشد و در اواسط چرخه قاعدگی به مدت 1 تا 2 روز ادامه داشته باشد. اما سایر علائم و نشانه‌های تخمک‌گذاری شامل موارد زیر هستند:

• افزایش مخاط دهانه رحم
• مخاط دهانه رحم با ظاهر و قوام سفیده تخم‌مرغ
• تغییر در موقعیت یا استحکام دهانه رحم
• کاهش دمای پایه بدن قبل از تخمک‌گذاری و به دنبال آن افزایش شدید دما بعد از تخمک‌گذاری
• افزایش میل جنسی
• درد مبهم در یک طرف شکم
• حساسیت سینه
• نفخ
• تشدید حس بویایی، چشایی یا بینایی

توجه دقیق به این علائم ممکن است به شما کمک کند که، در صورت تلاش برای باردار شدن، زمان مناسب برای بارداری را شناسایی کنید.

بلوغ

اولین دوره‌های قاعدگی که در سنین پایین رخ می‌دهند، به دلیل تغییرات هورمونی مربوط به بلوغ بسیار سبک و نامنظم خواهند بود. بنابراین دختران در این شرایط عمدتاً لکه بینی را تجربه می‌کنند که، مشکل چندانی نیست و به مرور زمان با منظم شدن روند قاعدگی رفع خواهد شد.

تغییرات هورمونی در دوران یائسگی

خانم‌ها نوعی دیگر از لکه بینی را در طول دوره یائسگی تجربه می‌کنند. پزشکان معتقدند که این نوع لکه بینی معمولاً جای نگرانی ندارد. اما اگر علائمی مرتبط با سرطان رحم به چشم بخورند، باید آن را با پزشک متخصص زنان و زایمان و یا جراح در میان گذاشت.

بارداری

لکه بینی در دوران بارداری شایع است. حدود 15 تا 25 درصد از افراد باردار در سه ماهه اول خود لکه بینی را تجربه می‌کنند. این لکه بینی اغلب خفیف و به رنگ صورتی، قرمز و قهوه‌ای است. با اینکه لکه بینی در سه ماهه اول بارداری نگران‌کننده نیست اما اگر با خونریزی شدید یا درد لگن همراه باشد باید فوراً به پزشک مراجعه کرد. زیرا ممکن است نشانه‌ای از سقط جنین یا حاملگی خارج از رحم باشد.

جلوگیری از بارداری

خانم‌ها برای اینکه از بارداری جلوگیری کنند از ابزارهایی مانند قرص‌ ضد بارداری، تزریقات، حلقه و ایمپلنت‌ها استفاده می‌کنند. البته هنگامی که خانمی برای جلوگیری از باردار شدن اقدام می‌کند، شاید با لکه بینی بدون دلیلی مواجه شود. علاوه بر این دلایل دیگری در این شرایط برای لکه بینی رخ می‌دهند که عبارتند از:

• آغاز یک روش مبتنی بر هورمون جلوگیری از بارداری
• بی‌توجهی به دوز قرص‌های ضد بارداری
• تغییر نوع یا دوز کنترل بارداری
• استفاده طولانی مدت از روش‌های پیشگیری از بارداری

سرطان

برخی از سرطان‌ها نیز می‌توانند باعث خونریزی غیرطبیعی، لکه بینی و سایر اشکال ترشحات واژن شوند. این سرطان‌ها شامل سرطان رحم، سرطان دهانه رحم، سرطان تخمدان و سرطان واژن که ممکن است ویروس HPV باعث آن‌ها باشد می‌شوند. البته توجه داشته باشید که لکه بینی اغلب نشانه سرطان نیست، اما فرد باید در صورت تجربه آن با پزشک مشورت کند، به خصوص اگر قبلاً یائسه شده باشد.

بیشتر بخوانید:

• علت و درمان پریود نامنظم چیست؟
• سرطان مهبل یا فرج چیست؟

خونریزی لانه‌گزینی

لکه بینی ممکن است زمانی رخ دهد که، تخمک بارور شده به پوشش داخلی رحم بچسبد. حدود 15 تا 25 درصد از افراد باردار در اوایل بارداری دچار خونریزی می‌شوند. اگر لکه بینی لانه‌گزینی اتفاق بیفتد، اغلب چند روز قبل از شروع قاعدگی بعدی فرد اتفاق می‌افتد. خونریزی‌ لانه‌گزینی معمولاً صورتی روشن یا قهوه‌ای تیره است. فرد همچنین در این حالت احتمالاً علائم زیر را نیز تجربه خواهد کرد.

• سردرد
• حالت تهوع
• تغییرات در خلق‌وخوی
• گرفتگی خفیف
• حساسیت سینه
• کمر درد یا درد
• خستگی

خانم‌های باردار باید این نکته را در نظر داشته باشند که خونریزی لانه‌گزینی برای جنین خطرناک نیست. اما اگر در دوران بارداری دچار خونریزی شدید شدند، باید به پزشک مراجعه کنند.

تروما

ضربه به واژن یا دهانه رحم گاهی اوقات می‌تواند باعث لکه بینی نامنظم شود. این مسئله به دلایل مختلفی مانند تجاوز جنسی، رابطه جنسی خشن، آسیب هنگام معاینه لگن و استفاده نادرست ابزاری مانند تامپون رخ دهد.

پولیپ رحم یا دهانه رحم

پولیپ‌؛ رشد بافت‌های کوچکی است که، می‌تواند در چندین مکان از جمله دهانه رحم و رحم ایجاد شود. بیشتر پولیپ‌ها خوش‌خیم یا غیرسرطانی هستند. پولیپ دهانه رحم می‌تواند باعث شرایطی مانند: خونریزی خفیف بعد از رابطه جنسی، خونریزی خفیف بین پریودها و ترشح غیرمعمول شود.

پزشک به راحتی می‌تواند پولیپ دهانه رحم را در طول معاینه معمول لگن ببیند. در این حالت معمولاً نیازی به درمان نیست مگر اینکه علائم آزاردهنده ایجاد کند. اگر پزشک برداشتن آنها را توصیه کند، دردناک نیست. بانوان معمولاً می‌توانند پولیپ‌های رحم را، در آزمایش‌های تصویربرداری مانند سونوگرافی مشاهده کنند. آنها اغلب خوش‌خیم هستند، اما تنها درصد کمی سرطانی می‌شوند که با علائمی مانند خونریزی قاعدگی نامنظم، دوره‌های سنگین، خونریزی واژن بعد از یائسگی و ناباروری همراه هستند.

بهتر است به این نکته توجه داشته باشید که برخی از افراد ممکن است فقط لکه‌های خفیف پولیپ را تجربه کنند و برخی دیگر شاید هیچ علامتی نداشته باشند. اما پیگیری و درمان‌ها اهمیت بسیاری دارد.

بیشتر بخوانید:

• علت خونریزی واژن و درمان آن چیست؟
• بیماری اندومتریوز چیست؟ + علائم و 6 درمان اندومتریوزیس
• علت و درمان خونریزی رحم چیست؟ خونریزی غیرطبیعی بعد از پریود

عفونت مقاربتی

عفونت‌ مقاربتی مانند کلامیدیا یا سوزاک می‌توانند، باعث لکه بینی بین قاعدگی یا بعد از رابطه جنسی شوند. علائم همراه این شرایط ادرار دردناک یا سوزش، ترشحات سفید، زرد یا سبز واژن، خارش واژن یا مقعد و درد لگن هستند. فرد در صورت مشکوک بودن به بیماری مقاربتی باید با پزشک تماس بگیرد. زیرا بسیاری از بیماری‌های مقاربتی در صورت تشخیص زودهنگام با حداقل عوارض قابل درمان هستند.

بیماری التهابی لگن

خونریزی غیرطبیعی بین پریودها یکی از علائم شایع بیماری التهابی لگن محسوب می‌شود که، به خاطر ورود باکتری از واژن به رحم، لوله‌های فالوپ یا تخمدان‌ها شکل می‌گیرد. رابطه جنسی یا ادرار دردناک، درد در قسمت پایین یا بالای شکم، تب و ترشحات زیاد یا بدبو از واژن علائم همراه این نوع لکه بینی هستند که نباید نادیده گرفته شوند.

فیبروم

فیبروم‌های رحمی رشد سلولی روی رحم هستند که می‌توانند باروری را تحت تأثیر قرار دهند و باردار شدن یا حفظ بارداری را دشوارتر کنند. فیبروم‌ها علاوه بر لکه بینی بین پریودها، می‌توانند باعث ایجاد موارد زیر شوند:

• دوره‌های سنگین یا طولانی‌تر
• درد لگن
• درد پایین کمر و درد زیر شکم
• مقاربت جنسی دردناک
• مشکلات ادراری

این در حالی است که برخی از افراد مبتلا به فیبروم رحمی هیچ علامتی را تجربه نمی‌کنند. موارد دیگری که باعث لکه بینی می‌شوند عبارتند از اندومتریوز، سندرم تخمدان پلی‌کیستیک، استرس، داروها، سیگار کشیدن و مشکلات تیروئید که باید با روش درمانی مناسب هر علتی مشکل لکه بینی را رفع کرد.

استرس

استرس می‌تواند باعث انواع تغییرات در بدن شما شود، از جمله نوسانات چرخه قاعدگی. برخی از افراد ممکن است لکه بینی واژن را به دلیل سطوح بالای استرس تجربه کنند.

داروها

برخی از داروها می‌توانند باعث خونریزی واژینال بین قاعدگی شوند. این  داروها شامل:

• رقیق کننده‌های خون
• داروهای تیروئید
• داروهای هورمونی

اگر خونریزی غیرطبیعی واژینال را تجربه کردید، ممکن است پزشک شما این داروها را حذف کند یا داروهای جایگزین را توصیه کند.

مشکلات تیروئید

داشتن تیروئید کم کار می‌تواند باعث لکه بینی بعد از پایان دوره شما شود. ابتلا به کم کاری تیروئید به این معنی است که تیروئید شما به اندازه کافی هورمون‌های تیروئیدی را که بسیاری از فرآیندهای بدن – از جمله قاعدگی – را تنظیم می‌کنند، تولید نمی‌کند. این فرآیندها می‌توانند کند شوند.

سایر علائم کم کاری تیروئید می تواند شامل موارد زیر باشد:

• خستگی
• افزایش وزن
• یبوست
• پوست خشک
• حساسیت به سرما
• گرفتگی صدا
• نازک شدن مو
• درد یا ضعف عضلانی
• درد یا سفتی مفاصل
• کلسترول بالا
• صورت پف کرده
• افسردگی
• ضربان قلب کند

پزشکان ممکن است در صورت لزوم این بیماری را با قرص‌های هورمونی مانند لووتیروکسین درمان کنند.

چطور تفاوت لکه بینی و پریود را تشخیص دهیم؟

همانطور که گفتیم لکه بینی با پریود متفاوت است. این ویژگی‌ها می‌تواند به ما کمک کند لکه بینی را از پریود تشخیص دهیم:

• زمان نامنظم و پراکنده: لکه‌بینی اتفاقی نیست که به صورت منظم و قاعده مند رخ دهد. شما ممکن است هر از گاهی بدون هیچ نظم زمانی لکه مشاهده کنید.
• لکه بینی مربوط به چرخه قاعدگی: گاهی لکه بینی ممکن است در کنار تخمک گذاری رخ دهد. برخی از زنان هر ماه یکی دو روز لکه بینی دارند.
• لکه بینی مرتبط به صدمات: در این نوع لکه بینی معمولا درد شکمی وجود دارد.
• رنگ و بافت متفاوت با پریود: رنگ و بافت لکه با خون پریود متفاوت است. معمولا رنگ قهوه‌ای دارد و ممکن است بافت سبک و بوی عجیبی داشته باشد.
• لکه بینی مرتبط با داروهای هورمونی: اگر از داروهای هورمونی کنترل بارداری استفاده می‌کنید ممکن است در خونریزی شما تغییراتی به وجود آید و لکه بینی داشته باشید.

جمع‌بندی

• لکه بینی خونریزی غیرطبیعی واژینال است که خارج از زمان پریودی یا به جای آن اتفاق می‌افتد.
• هر فردی با توجه به وضعیت هورمون‌ها و سلامت رحم، تخمدان‌ها و بخش‌های دیگر اندام تناسلی خود لکه بینی را تجربه می‌کند. بنابراین علل مختلفی برای این موضوع وجود دارند.
• اندومتریوز، سندرم تخمدان پلی‌کیستیک، استرس، داروها، سیگار کشیدن و مشکلات تیروئید، فیبروم، بلوغ، بارداری و عفونت مقاربتی از علل عمده لکه بینی هستند.

مطالب مرتبط:

• چیکار کنم پریود بشم؟
• خشکی واژن چیست؟