دوز سوم چی بزنیم؟ شرایط تزریق و عوارض واکسن کرونا

زمان مطالعه این مطلب: 8 دقیقه

دوز سوم واکسن‌های کرونا با افزایش آنتی بادی موجب بهبود سطح ایمنی بدن در مقابل بیماری کرونا می‌گردند. همچنین تزریق سه دوز واکسن کرونا از شرایط برخی مسافرت‌های داخلی و خارجی توسط وزارت بهداشت و برخی ایرلاین‌های مسافرتی اعلام شده است. همچنین مقامات بهداشتی یکی از راهکارهای اصلی جهت جلوگیری از وقوع پیک هفتم کرونا در ایران را لزوم تزریق دوز سوم دانسته‌اند. با این حال، دغدغه برای تزریق دوز سوم واکسن کرونا افزایش یافته است.

اجبار سه دوز واکسن کرونا؛ شرط سفرهای خارج از کشور

درحال حاضر برخی از شرکت‌های هواپیمایی، برای اجازه پرواز شرط تزریق دو یا سه دوز واکسن کرونا را به دیگر شرایط خود اضافه نموده اند. همچنین مسافرانی که واکسن تزریق نکرده‌اند یا واکسیناسیون آنها تکمیل نشده است، می‌توانند با همراه داشتن نتیجه منفی تست PCR سفر خود را انجام دهند.

بیشتر بخوانید: هشدار موج جدید کرونا در ایران؛ پیک هشتم کرونا در زمستان 1401

ممنوعیت ارائه خدمات به واکسن نزده‌ها

دبیر کمیته امنیتی، اجتماعی و انتظامی ستاد ملی مدیریت کرونا در تاریخ 25 تیر 1401 و همزمان با اعلام پیک هفتم کرونا در ایران اعلام کرد:
این مصوبه به تمام دستگاه‌ها ابلاغ شده که از 15 مرداد ماه ارائه خدمات به افراد در بستر ایران من، بر مبنای تزریق دو دوز واکسن به همراه یک دوز یادآور خواهد بود. یعنی افرادی که شش ماه از تزریق دوز دوم واکسنشان گذشته است باید نسبت به تزریق دوز یادآور اقدام نمایند؛ در غیر این صورت از ارائه خدمات به این افراد جلوگیری خواهد شد.

آیا با دو دوز واکسن کرونا می‌توان سفر کرد؟

فرمانده ستاد کرونای استان تهران درباره سفرهای داخل استانی بیان کرد: با توجه به اجبار سه دوز واکسن برای خروج از شهرها در فروردین 1401، گروهی از افراد با تزریق دو دوز واکسن هم می‌توانند سفر کنند. این افراد باید نتیجه منفی تست پی سی آر را همراه خود داشته باشند.
برخی شرکت‌های هواپیمایی نیز به تزریق دو دوز واکسن اکتفا کرده‌اند و یا برخی هم تزریق واکسن و هم انجام تست PCR کرونا را برای سفر لازم دانسته اند. آخرین اخبار و اطلاعیه‌های شرکت‌های هواپیمایی و کشورها را در این لینک بخوانید: شرایط و مقررات تست کرونا برای پرواز.

آیا مطالعات اهمیت تزریق دوز سوم را تایید می‌کنند؟

چندین مطالعه، اهمیت پایدار بودن ایمنی در برابر کرونا را بررسی کرده‌اند و نتایج آنها امیدوارکننده بوده است. محققان بر روی گلبول‌های سفید به نام لنفوسیت تمرکز کرده‌اند. لنفوسیت‌ها به صورت دو شکل اصلی در بدن وجود دارند: سلول‌های B که آنتی‌بادی می‌سازند و سلول‌های T که می‌توانند به پاسخ سلول‌های B کمک کنند یا مستقیماً ویروس کرونا را از بین ببرند.

آنتی‌بادی‌ها نقش مهمی در جلوگیری از ورود ویروس‌ها به سلول‌های بدن دارند. شما به راحتی می‌توانید با یک آزمایش، سطح آنتی بادی نمونه خون خود را اندازه‌گیری کنید، اما باید توجه داشت نتایج در مورد میزان آنتی‌بادی یک فرد معمولی پس از واکسیناسیون یا عفونت با کرونا متفاوت است.

آیا تنها اندازه‌گیری میزان آنتی‌بادی برای سنجش اثر بخشی واکسن کافی است؟

اکثر مردم سطوح پایدار خوبی از آنتی‌بادی‌ها دارند که حداقل برای هفت ماه قابل شناسایی است. با این حال، برخی دیگر از افراد دارای سطوح بسیار پایین آنتی‌بادی هستند یا سطح آنها پس از عفونت یا واکسیناسیون به سرعت کاهش می‌یابد. چنین تنوعی، اینکه داده‌های آنتی‌بادی به تنهایی برای اندازه‌گیری ایمنی پایدار در برابر عفونت مفید هستند را دشوار می‌سازد.

چرا باید دوز سوم واکسن‌های کرونا را تزریق کنیم؟

مطالعات نشان می‌دهد که واکسیناسیون تقریبا خوب عمل می‌کند و موجب ایمنی بدن می‌گردد و از ما در برابر بدترین اثرات ویروس کرونا محافظت می‌کند.

تزریق دوز سوم واکسن‌های کرونا 6 ماه بعد از تزریق دوز دوم واکسن می‌باشد. لذا چهار دلیل برای تزریق دوز سوم واکسن‌های کرونا وجود دارد که عبارتند از:

1. طبق بررسی و تحقیقات انجام شده در برخی از کشورها، به این نتیجه رسیده‌اند که بعد از گذشت چند ماه از تزریق دوز دوم، سطح ایمنی ایجاد شده توسط واکسن تضعیف شده است.
2. انواع سویه‌های جدید ویروس کرونا مانند سویه‌های دلتا و اومیکرون موجب کاهش توانایی واکسن‌ها برای حفظ ایمنی بدن می‌شوند.
3. میزان ایمنی ایجاد شده در نتیجه تزریق دو دوز واکسن در گروه‌های آسیب پذیر مانند افراد سالمند، مبتلایان به بیماری‌های زمینه‌ای مزمن مثل دیابت و سرطان و افراد مبتلا به سرکوب ایمنی بسیار کم می‌باشد.

عوارض جانبی بعد از تزریق دوز سوم واکسن های کرونا چیست؟

عوارض دوز سوم واکسن‌های کرونا مانند عوارض دوز اول و دوم می‌باشد. مهمترین عوارض جانبی ایجاد شده شامل بروز تب، خستگی، سردرد و بدن درد می‌باشد. البته مانند دوزهای قبلی عوارض شدیدتر به ندرت رخ می‌دهد.

بیشتر بخوانید: آنچه باید درباره عوارض احتمالی واکسن کرونا بدانید

چه افرادی می توانند دوز سوم واکسن های کرونا را تزریق کنند؟

1. افراد سالمند بالای 60 سال که مدت زمان 4 ماه از تزریق دوم واکسن آنها گذشته است. حتما باید واکسن‌های تزریق شده آنها، از نوع برکت یا سینوفارم باشد.
2. افرادی که دچار نقص یا کاهش ایمنی به دلیل مصرف دارویی (مانند داروهای استروئیدی، درمان بیولوژیکی، شیمی درمانی یا رادیوتراپی) یا بیماری‌هایی که سیستم ایمنی را تحت تأثیر قرار می‌دهند مانند HIV هستند و مدت زمان 6 ماه از تزریق دوز دوم واکسن آنها گذشته باشد.
3. اعضای کادر درمان که مدت زمان 6 ماه از تزریق دوز دوم واکسن آنها گذشته است.

به چند دوز نیاز دارم؟

در این زمان، به افرادی که دارای سیستم ایمنی شدید ضعیف هستند، 3 دوز اولیه ارائه می‌شود. به افراد 12 ساله یا بیشتر نیز دوز تقویت کننده برای کمک به بهبود محافظت ارائه می‌شود.

دوز تقویت کننده را می‌توان حداقل 3 ماه (12 هفته) پس از سومین دوز اولیه تجویز کرد.

زمان مصرف سومین دوز اولیه

سومین دوز اولیه باید حداقل 8 هفته پس از دوز دوم شما انجام شود، اما زمان‌بندی تزریق آن به نوع درمانی که ممکن است داشته باشید بستگی دارد. اگر سیستم ایمنی ضعیفی دارید و به دلایل بالینی برای شما نوبت دوم یا سوم تجویز شده، حتما باید طبق برنامه ریزی برای تزریق دوزهای واکسن اقدام کنید. همچنین اخیراً تست کرونا شما مثبت شده است، باید تا 4 هفته پس از تاریخ آزمایش برای دریافت هر دوز واکسن صبر کنید. حتی اگر هیچ علامتی ندارید، باید این کار را انجام دهید.

دوزهای قبلی

اگر دوز اول یا دوم واکسن کرونا را استفاده نکرده‌اید، باید برنامه ریزی اتخاذ کنید که آن‌ها را تزریق نمایید. شما همچنان به سومین دوز اولیه نیاز دارید، اما زمان مصرف آن به ویژگی‌های پزشکی شخصی شما بستگی دارد، بنابراین بهترین مشاور در زمینه زمان تزریق واکسن برای شما پزشکی است که در جریان کلی پرونده پزشکی شما قرار دارد.

مطالب مرتبط:

• ضرورت تزریق واکسن کرونا در بارداری
• خطرهای کرونا در بارداری

دوز سوم چه فرقی با دوز بوستر دارد؟

سومین دوز اولیه واکسن کرونا در حال ارائه به افرادی است که سیستم ایمنی آنها به شدت ضعیف شده است. این سومین دوز اولیه یک دوز اضافی برای کمک به افزایش سطح محافظت برای افرادی است که ممکن است پاسخ ایمنی کاملی به دو دوز اول ایجاد نکرده باشند. سومین دوز اولیه با دوز تقویت کننده (بوستر) متفاوت است. دوز تقویت کننده دوز اضافی برای افزایش مدت زمان محافظت از دوزهای قبلی است.

اگر سن تان 12 سال یا بیشتر است و واجد شرایط دریافت سومین دوز اولیه هستید، برای افزایش محافظت از دوزهای قبلی خود به دوز تقویت کننده نیز نیاز خواهید داشت. دوز تقویت کننده را می توان حداقل 3 ماه (12 هفته) پس از سومین دوز اولیه تجویز کرد.

در دوز سوم چه نوع واکسنی تزریق کنیم؟

برای تزریق دوز سوم واکسن‌های کرونا بهتر است از واکسن متفاوتی استفاده کنیم تا پاسخ ایمنی بدن شدیدتر و قوی تر باشد. استفاده از پلتفرم‌های متفاوت از دوزهای واکسن قبلی، موجب ایجاد ایمنی موثرتر و پایدارتر در مقابل ابتلا به کرونا می‌شود.

1. کسانی که دوز اول و دوم از واکسن‌های غیر فعال مانند کوو ایران برکت، بهارات بیوتیک (کوواکسین)، سینوفارم استفاده کرده‌اند، می‌توانند از دوز سوم واکسن‌های غیر فعال مانند دوز سوم سینوفارم استفاده کنند. البته می‌توانند از دوز سوم آسترازنکا و یا پاستو کووک پلاس تزریق کنند.
2. کسانی که دوز اول و دوم را از واکسن آسترازنکا تزریق کرده‌اند، برای دوز سوم آسترازنکا یا پاستو کووک پلاس استفاده کنند.
3. کسانی که دوز اول و دوم را واکسن اسپوتنیک استفاده کرده‌اند، برای دوز سوم می‌توانند از آسترازنکا و پاستو کووک پلاس تزریق کنند.
4. کسانی که دوز اول دوم از واکسن پروتئین نوترکیب یا اسپایکوژن استفاده کرده‌اند، می‌توانند برای دوز سوم از همین واکسن استفاده کنند.
5. کسانی که دو دوز واکسن اسپوتنیک V استفاده کرده‌اند و به دلیل الزامات سفر می‌خواهند از دو دوز واکسن آسترازنکا تزریق کنند، با اخذ رضایت نامه و دادن مدارک سفر می‌توانند از دو دوز واکسن آسترازنکا با فاصله یک ماه استفاده کنند.
6. کسانی که دو دوز قبل، از واکسن‌های غیر فعال تزریق کرده‌اند و می‌خواهند به دلیل الزامات سفر دو دوز آسترازنکا انجام دهند، می‌توانند با اخذ رضایت نامه و دادن مدارک سفر با رعایت فاصله یک ماه بین دو دوز، واکسن آسترازنکا دریافت کنند.
7. داوطلبان شرکت کننده در کارآزمایی واکسن پاستو کووک در دو شهری که سه نوبت واکسن دریافت کردند، می‌توانند برای دوز چهارم یا یادآور بعد از گذشت 6 ماه از واکسن پاستو کووک استفاده کنند.

جهت کسب اطلاعات بیشتر درباره انواع واکسن‌ها در این مقاله بخوانید: آشنایی با انواع واکسن ها

اهمیت تزریق دوز سوم واکسن اسپایکوژن

واکسن استرالیایی – ایرانی اسپایکوژن قسمتی از ویروس کرونا پروتئین (Spike) است که باعث ایجاد ایمنی در برابر این ویروس می‌شود و در ساخت آن از خودِ ویروس زنده و یا کشته‌شده استفاده نشده است. واکسن اسپایکوژن یک واکسن SUBUNIT است؛ به این معنی که برای تهیه آن، تنها از بخشی از ساختمان ویروس به‌جای خود ویروس کرونا استفاده شده است که باعث میزان بالایی از تحریک سیستم ایمنی می‌شود. در آخرین تحقیقات انجام شده بر روی واکسن اسپایکوژن مشخص شد که دوز سوم اسپایکو ژن موجب افزایش سطح ایمنی افراد بین 11 تا 25 برابر می‌گردد. ایمن بودن پلتفرم واکسن اسپایکوژن دلیل مهم برای انتخاب دوز سوم این واکسن است.

این پلتفرم مدت زمان طولانی سابقه تولید انواع واکسن مثل واکسن گارداسیل (واکسن HPV)، واکسن هپاتیت و آنفولانزا و ساخت داروهایی مثل انسولین را در کارنامه خود دارد. این واکسن دارای ترکیبات آلومینیم و جیوه نیست و از ماده ادجوانت برای بهبود سطح ایمنی استفاده می‌کند. ایمنی زایی ادجوانت قبلا در واکسن آنفولانزا ثابت شده است.

شرایط تزریق دوز چهارم واکسن کرونا

برخی از متخصصان ویروس شناس، پس از شیوع امیکرون در کشور به تزریق دوز چهارم واکسن کرونا برای گروه‌های پر خطر اشاره کردند. سیدمحمدرضا هاشمیان، فوق تخصص مراقبت‌های ویژه بیمارستان مسیح دانشوری به کادر درمان که بیشتر در معرض این ویروس هستند توصیه نمود که به صورت داوطلبانه برای تزریق دوز چهارم اقدام نمایند.

همچنین به جهت مشخص نبودن میزان اثربخشی واکسن سینوفارم برای افراد بالای 60 سال تزریق دوز چهارم می‌تواند برای سالمندان مفید باشد. در کشور سوئد تزریق دوز چهارم برای افراد بالای 80 سال پیشنهاد شده است. همچنین وی تزریق دوز چهارم به افراد پرخطر را به نفع جامعه دانست و افزود تقریبا تمامی مطالعات، ترکیب واکسن ها به جهت تحریک سیستم ایمنی بدن و ایمنی زایی بیشتر را تایید کرده‌اند.

با توجه به دانش محدود درباره تزریق دوز چهارم، هنوز اطلاعات دقیقی جهت مدت زمان تزریق این نوبت در دسترس نیست و به سرعت کاهش ایمنی در بدن بستگی دارد.

آیا تزریق دوز چهارم واکسن کرونا ضروری است؟

دکتر علیرضا ناجی رئیس مرکز تحقیقات ویروس شناسی در پاسخ به این سوال اظهار کرد: واکسن های کووید 19 حتی زمانی که دوز یادآور هم تزریق شود پیشگیری صددرصدی در مقابل این ویروس ایجاد نمیکند. وی اشاره کرد پس از تزریق دوز سوم، میزان آنتی بادی تشکیل شده در بدن افزایش پیدا میکند، ولی پس از حدود یک ماه به مرور کاهش پیدا خواهد کرد. ایشان درباره ضرورت تزریق دوز چهارم واکسن کرونا افزود: استفاده از نوبت چهارم، برای تقویت مجدد و ایجاد محافظت برای عموم مردم ضرورتی ندارد. همچنین دوز چهارم خطر عفونت را تنها 10 تا 30 درصد کاهش میدهد.

تست کرونا در منزل تهران

اگر می‌خواهید بدون دغدغه‌ی رفت و آمد و به دور از نگرانی بابت آلودگی احتمالی از بیماران دیگر در محیط آزمایشگاه، و در نهایت در کم خطر ترین شرایط ممکن جهت انجام تست اقدام نمائید. بهتر است تست کرونای خود را در منزل یا محل کارتان انجام دهید. تیم مجرب نمونه گیری آزمایشگاه کیوان با سابقه انجام تست کرونا در منزل از اولین روزهای شیوع بیماری کرونا در کلیه مناطق تهران، کرج و حومه در خدمت شما عزیزان می‌باشد. همچنین جواب تست PCR کرونا طی 6 الی 8 ساعت آماده می باشد.