سرطان واژن چیست و چه علائمی دارد؟
سرطان واژن یا به انگلیسی (vaginal cancer) یکی از نادرترین انواع سرطان‌هاست که در ناحیه واژن اتفاق می‌افتد. این سرطان عموماً در سلول‌های سطحی واژن رخ می‌دهد. در واقع، محلی که به اسم کانال تولد (Birth Canal) شناخته می‌شود، در خطر ابتلا به سرطان واژن قرار دارد. با وجود اینکه مبتلایان به این نوع سرطان تعداد کمی هستند، برای بسیاری از خانم‌ها این سؤال‌ها وجود دارند که سرطان واژن چیست؟ سرطان ناحیه واژن چند نوع دارد؟ هنگام برخورد با کدام علائم باید به پزشک مراجعه کنیم؟ در این مقاله از مجله سلامت کیوان، قصد داریم که به سؤالات مختلف شما در این راستا پاسخ بدهیم.
سرطان واژن، بیماری کمتر دیده شده در زنان
اگر به آناتومی یک زن نگاهی بیندازیم، محل واژن یا همان کانال تولد از دهانه رحم شروع شده و به خارج از بدن ختم می‌شود. این احتمال وجود دارد که سلول‌های سرطانی در اندام‌های دیگر رشد کنند و به واژن برسند. اما سرطانی که از همان ابتدا در سلول‌های سرطان به وجود بیایند، بسیار نایاب است.
انواع سرطان واژن
اگرچه تعداد مبتلایان سرطان ناحیه واژن نسبت به سرطان سایر اندام‌ها کمتر است. اما چند نوع اصلی از این سرطان وجود دارند که عبارتند از:
سرطان سلولی فلسی (Squamous cell carcinoma)
سرطان سلول‌های فلسی رایج‌ترین نوع از سرطان واژن به حساب می‌آید. این بیماری زمانی اتفاق می‌افتد که سلول‌های صاف و نازک پوشاننده واژن بیمار، وارد مرحله رشد بی‌رویه می‌شوند. این پخش شدن سلول‌های سرطانی به آرامی و در همان ناحیه واژن رخ می‌دهد. اما می‌تواند متاستاز کند و باعث آسیب زدن به اندام‌های دیگر مانند کبد، ریه‌ها یا استخوان‌ها شود.
مطالعات نشان داده است که زنان مسن بیشتر از سایر گروه‌های سنی در خطر ابتلا به این بیماری قرار دارند. تقریباً نیمی از موارد جدید مبتلا به این سرطان مربوط به زنان 60 ساله و بالاتر است.
آدنوکارسینوم (Adenocarcinoma)
این نوع از سرطان در سلول‌هایی غده‌ای موجود در پوشش واژن بیمار شروع می‌شوند که مخاط و سایر مایعات را می‌سازند. هنگام متاستاز نیز به احتمال زیاد به نواحی دیگر، از جمله ریه‌ها و غدد لنفاوی در کشاله ران شما سرایت می‌کند.
کارسینوم سلول شفاف (Clear cell carcinoma)
سرطان کارسینوم سلول شفاف خیلی نادرتر از سرطان آدنوکارسینوم است. اغلب زنانی را تحت تأثیر قرار می‌دهد که مادرانشان در ماه‌های اولیه بارداری، هورمونی به نام دی اتیل استیل‌بسترول (DES) مصرف کرده‌اند. برای بسیاری ممکن است این سؤال مطرح شود که این دارو چیست؟ در پاسخ باید اشاره کنیم که بین سال‌های 1938 و 1971، پزشکان اغلب این دارو را برای جلوگیری از سقط جنین و سایر مشکلات تجویز می‌کردند. بعدها مطالعه زنان مبتلا به سرطان واژن نشان داد که مصرف این دارو رابطه مستقیمی با ابتلا به سرطان کارسینوم سلول شفاف دارد.
نکته مهم: نباید فراموش کرد که سرطان واژن به ندرت می‌تواند در بافت همبند، سلول‌های ماهیچه‌ای (Sarcoma) یا سلول‌های سازنده رنگدانه‌ها (Melanoma) رخ دهد.
همچنین در خصوص انواع سرطان در زیر میتوانید بیشتر بخوانید:
- علت تغییر رنگ ادرار چیست؟ هر رنگ ادرار نشانه چیست؟
- سرطان روده بزرگ، علت ، علائم و درمان آن
- سرطان گردن چیست و چه علائمی دارد؟
علت اصلی ابتلا به سرطان واژن چیست؟
ابتلا به سرطان واژن دلیل مشخصی ندارد، هرچند سیگار کشیدن، سن بالای 60 سال، مصرف نوشیدنی‌های الکلی، ابتلا به ایدز و سرطان دهانه رحم، ابتلا به این سرطان را افزایش می‌دهند. علاوه بر موارد مذکور، ابتلا به ویروس پاپیلومای انسانی (HPV) می‌تواند خطر ابتلا به سرطان واژن را افزایش دهد. افرادی که از زگیل تناسلی رنج می‌برند، مانند افراد سیگاری، مسن یا الکلی در خطر ابتلا به این بیماری قرار دارند.
علائم سرطان واژن چیست؟
سرطان واژن به گونه‌ای است که علائم آن در مراحل اولیه به راحتی قابل تشخیص نیست. اما در مرحله‌ای که بیماری پیشرفت کرد، نشانه‌هایی مانند موارد زیر دیده خواهند شد:
- خونریزی غیرمعمول واژینال، به عنوان مثال، پس از مقاربت یا بعد از یائسگی
- ترشحات آبکی و بد بو واژن
- رابطه جنسی دردناک
- وجود توده‌ای در واژن
- ادرار دردناک
- تکرر ادرار
- یبوست
- درد لگن
هنگامی که افراد با این علائم مواجه می‌شوند، باید به پزشک مراجعه کنند. به این ترتیب تشخیص و شروع دوره درمان در اسرع وقت انجام خواهد شد. پیگیری به موقع می‌تواند از پیشرفت سرطان به حد قابل توجهی جلوگیری کند.
تشخیص بیماری سرطان واژن
باید هنگام مشاهده نشانه‌های مذکور به پزشک مراجعه کرد. در این حالت پزشک متخصص زنان به معاینه لگن می‌پردازد. این در حالی است که برای تشخیص دقیق‌تر، علاوه بر تست پاپ اسمیر، کولپوسکوپی هم انجام می‌دهند. کولپوسکوپ امکان مشاهده دقیق واژن و دهان رحم را برای پزشک میسر می‌کند. بنابراین در صورت وجود توده‌ای در ناحیه واژن مراحل تشخیصی و آزمایش‌های لازم انجام خواهند شد. برای مثال شاید پزشک لازم ببیند که کمی از توده سلولی در آزمایشگاه جدا شده و اطلاعات مختلف با مشاهده این سلول‌ها زیر میکروسکوپ به ثبت برسند. مشاهده نتایج بیوپسی به پزشک کمک می‌کند که تشخیص با قطعیت کاملی صورت گیرد.
مراحل مختلف سرطان ناحیه واژن
پزشک برای اینکه درمان را شروع کند باید به مرحله‌ای از سرطان توجه کند که بیمار در آن قرار دارد. این مراحل عبارتند از:
- سلول‌های سرطانی فقط در دیواره واژن بیمار مشاهده می‌شوند.
- سلول‌های سرطان ناحیه واژن به بافت اطراف واژن بیمار گسترش یافته است.
- رشد سلول‌های سرطانی در دیواره لگن بیمار مشاهده می‌شود.
- رشد سرطان به محدوده پوشش مثانه، پوشش راست روده یا ناحیه دیگری از لگن بیمار رسیده است.
- متاستاز در ناحیه سیستم تنفسی، کبد، یا استخوان‌ها مشاهده می‌شود.
درمان سرطان واژن چیست؟
بیمار و پزشک بر اساس موارد زیادی درباره درمان تصمیم خواهند گرفت، از جمله اینکه سرطان چقدر متاستاز کرده است، آیا در ناحیه لگن پرتو درمانی لازم است و آیا برای برداشتن رحم هیسترکتومی باید اقدامی انجام شود یا خیر. پزشک احتمالاً یک یا چند مورد از درمان‌های زیر را توصیه می‌کند:
عمل جراحی
جراحی رایج‌ترین روش درمان سرطان واژن است. پزشک شاید از لیزر نیز برای برش بافت یا بررسی رشد آن استفاده کند. در برخی موارد، شاید تمام یا بخشی از واژن برداشته شود. حتی برای برداشتن دهانه رحم یا سایر اندام‌ها به هیسترکتومی نیاز است که با جراحی صورت می‌گیرد.
بسیاری از زنان پس از جراحی به زندگی طبیعی برمی‌گردند. اما رابطه جنسی می‌تواند احتمال عفونت را افزایش دهد و باعث خونریزی یا فشار آمدن به محل جراحی شود. پزشک بیمار را راهنمایی می‌کند که چه کاری بی‌خطر است و به سلامت او آسیب نمی‌رساند.
بیشتر بخوانید:
- واژینیسم، واژینیسموس یا دخول دردناک چیست؟ + درمان فوری
- علت کم شدن خون قاعدگی چیست؟ عوامل و علائم پریود خفیف چیست؟
- علت و درمان خونریزی رحم چیست؟ خونریزی غیرطبیعی بعد از پریود
- فیبروم رحم چیست؟ + علائم و بهترین روش های درمان فيبروم رحم
- لابیا چیست؟ جراحی لابیا پلاستی چگونه انجام می شود؟
- درمان زگیل تناسلی با لیزر هزینه، مزایا و معایب
- سندروم شوگرن چیست؟ علائم، تشخیص و درمان
پرتو درمانی
هنگام پرتودرمانی از اشعه (X) پرقدرت یا دیگر تشعشعات برای از بین بردن سرطان استفاده می‌شود. پزشک ممکن است از دستگاهی استفاده نماید که اشعه ایکس را به بدن بیمار ارسال می‌کند. در ضمن او می‌تواند یک ماده رادیواکتیو را در بدن بیمار و نزدیک سلول‌های سرطانی وارد نماید.
نباید فراموش کرد که پرتودرمانی در ناحیه لگن می‌تواند به تخمدان بیمار آسیب برساند. این روش می‌تواند باعث توقف تولید استروژن در تخمدان‌ها شود. در نتیجه بیمار علائم یائسگی مانند گرگرفتگی و خشکی واژن را در طی دوره درمان تجربه می‌کند. اگر بیمار یائسه شده باشد، احتمالاً این مشکلات را نخواهد داشت. از عوارض دیگر پرتودرمانی متورم و حساس شدن ناحیه واژن است که رابطه جنسی را دردناک می‌کند.
شیمی‌درمانی
در شیمی درمانی از داروها برای کشتن یا توقف رشد سلول‌های سرطانی استفاده می‌کنند. پزشک ممکن است خوردن یا تزریق دارو را تجویز کند. در برخی موارد، پزشک ممکن است به بیمار دارویی به شکل لوسیون یا کرم بدهد. بیمار در این دوره ممکن است میل جنسی خود را از دست بدهد یا عوارض جانبی مانند حالت تهوع، ریزش مو و تغییر وزن بدن داشته باشد. این موارد پس از درمان بهبود می‌یابند یا از بین می‌روند.
همچنین شما میتوانید در این لینک درباره روش های درمانی انواع سرطان بخوانید.
پیشگیری از سرطان واژن
بهترین راه برای محافظت از خود در ابتلا به سرطان واژن جلوگیری از ابتلا به پاپیلومای انسانی است. FDA واکسن گارداسیل را برای پیشگیری از بیماری‌های مرتبط با (HPV) تأیید کرده است. این واکسن برای افراد 9 تا 45 ساله است و بیماران جوان‌تر برای محافظت کامل به واکسنی با تعداد دوز کمتر نیاز دارند. برخی تغییرات سبک زندگی نیز می‌تواند به کاهش خطر ابتلا به سرطان واژن کمک کنند. این تغییرات عبارتند از:
- داشتن تجربه رابطه جنسی در سن مناسب
- داشتن حداکثر یک شریک جنسی
- پرهیز از ارتباط جنسی با افراد دارای رابطه جنسی متعدد
- استفاده از کاندوم هنگام رابطه جنسی
- انجام تست پاپ اسمیر
- پرهیز از سیگار کشیدن
جمع‌بندی
- سرطان واژن یکی از نادرترین انواع سرطان‌هاست که در ناحیه واژن اتفاق می‌افتد.
- سرطان سلولی فلسی، آدنوکارسینوم و کارسینوم سلول شفاف سه نوع سرطان واژن هستند.
- جراحی، شیمی‌درمانی و پرتودرمانی سه روش مؤثر درمان سرطان واژن محسوب می‌شوند.
- ابتلا به ایدز و زگیل تناسلی یا بیماری‌های وابسته به پاپیلومای انسانی، سیگار کشیدن و نوشیدن الکل احتمال ابتلا به سرطان واژن را افرایش می‌دهند.
بیشتر بخوانید:
- مؤثرترین روش کاهش درد پریود؛ کاهش سریع و درمان درد پریود
- علت بوی بد واژن + جلوگیری و بهترین درمان بوی بد واژن
- سرطان مهبل یا فرج چیست؟ علائم و روش‌های درمان
- درمان سرطان خون، علت و نشانه آن
- سرطان پروستات، علت، علائم و درمان آن
- درمان و علائم سرطان دهانه رحم
بهترین ابزارهای تشخیص سرطان واژن کدام موارد هستند؟
تست پاپ اسمیر، کولپوسکوپی و بررسی سلول‌های سرطانی در آزمایشگاه برای تشخیص کارآمد هستند.
روش‌های درمان سرطان واژن چیست؟
جراحی، پرتودرمانی و شیمی‌درمانی برای درمان سرطان واژن استفاده می‌شوند.
علائم سرطان واژن چیست؟
خونریزی غیرمعمول واژینال، ترشحات آبکی و بد بو واژن، رابطه جنسی دردناک و درد لگن چند علامت این بیماری است.
