قاعدگی چیست؟ هر چیزی که باید درباره پریود بدانیم

زمان مطالعه این مطلب: 8 دقیقه

قاعدگی یا به انگلیسی پریود (Period) به شروع دوره‌ای گفته می‌شود که خون و بافتی که در دیواره رحم سبب ایجاد لایه ضخیم شدند از طریق رحم و واژن از بدن خارج می‌شوند. با شروع اولین دوره قاعدگی، دختران به بلوغ جنسی می‌رسند و دستگاه تولید مثل آنان قادر به فرزندآوری خواهد بود. برای اکثر بانوان این اتفاق هر 28 روز یا بیشتر اتفاق می‌افتد، اما معمول دوره‌های قاعدگی  از روز 21 تا 40 روز است. قاعدگی ممکن است بین 3 تا 8 روز طول بکشد، اما معمولاً حدود 5 روز است و شدت خونریزی در 2 روز اول بیشتر است.

با اینکه تمامی بانوان پریود یا قاعدگی را در طول عمر خود بارها تجربه می‌کنند، با تمامی جوانب و تغییراتی که در این دوران اتفاق می‌افتد، آشنا نیستند. در ادامه به بررسی این کامل این مطالب می‌پردازیم.

چرخه قاعدگی

چرخه قاعدگی شما فاصله زمانی بین یک قاعدگی تا دوره بعدی است. هر ماه یک تعامل پیچیده بین غده هیپوفیز در مغز، تخمدان ها و رحم وجود دارد. پیام‌ها و هورمون‌هایی در سراسر بدن ارسال می‌شوند تا بدن را برای بارداری احتمالی آماده کنند. تخمک  ایجاد می‌شود، پوشش داخلی رحم ضخیم می شود، هورمون‌ها؛ واژن و دهانه رحم را برای دریافت اسپرم آماده می‌کنند. وقتی بارداری اتفاق نیفتد، تخمک دوباره به بدن جذب می‌شود و پوشش ضخیم رحم ریخته می‌شود، این اولین روز پریود است. سپس این چرخه از نو شروع می‌شود.

پس از پایان قاعدگی، پوشش داخلی رحم شما دوباره شروع به ساختن می کند و به یک لایه ضخیم و اسفنجی تبدیل می شود تا برای بارداری احتمالی آماده شود.

در روز چهاردهم (برای اکثر زنان)، یکی از تخمدان‌های شما تخمک آزاد می‌کند که راه خود را از طریق لوله فالوپ باز می‌کند و در نهایت به رحم شما راه می‌یابد، این فرآیند تخمک گذاری نام دارد.

در روز 28 (برای اکثر زنان)، اگر باردار نشده‌اید، پوشش داخلی رحم شروع به ریزش می‌کند. خونی که در طول قاعدگی از دست می دهید، همان پوشش داخلی رحم است.

اگر در طول یک دوره رابطه جنسی داشته باشید و آمیزش تخمک با یک اسپرم صورت گیرد، می‌توانید باردار شوید و نیز وقتی باردار هستید، پریود نمی‌شوید.

بیشتر بخوانید:

• چیکار کنم پریود بشم؟
• بهترین زمان استفاده از بیبی چک
• عقب انداختن پریود در منزل
• علت خونریزی غیرطبیعی بعد از پریود

علائم پریود

بیشتر بانوان در چند روز آخر قاعدگی و یا چند روز اول قاعدگی که جریان خونریزی نیز شدیدتر است، علائم مختلفی را تجربه می‌کنند. بسته به هر شخص ممکن است قبل از شروع و پس از شروع پریود علائم متعددی و متفاوتی را تجربه کنید. پس توجه داشته باشید که نیز علائم در همه بانوان یکسان نیست و دارا بودن و یا دارا نبودن برخی علائم به معنای مشکل نیست. برخی از این علائم عبارتند از:

• واژن درد و تیر کشیدن واژن
• احساس درد در کمر
• حساسیت و درد سینه
• درد نوک سینه‌
• گرفتگی عضلات شکم واحساس درد در مفاصل و عضلات بدن
• سردردهای شدید
• آکنه و جوش پوستی
• ابتلا به اسهال و یبوست
• اختلال در خواب و بی خوابی
• کاهش سطح انرژی و خستگی

درصورتی که علائم سختی را هنگام پریودی تجربه می‌کنید توصیه اول ما مراجعه به پزشک متخصص زنان است. در مقاله‌ای جداگانه درباره راهکارهای کاهش درد پریود صحبت کرده‌ایم که می‌توانید مطالعه کنید.

پریود نامنظم

در چند سال اول پس از شروع دوره قاعدگی، ممکن است پریود به طور منظم رخ ندهد. این در ابتدا عادی است، تقریباً 2 تا 3 سال پس از اولین قاعدگی سیکل‌های شما منظم می‌شود و این دوره باید از حدود 21 تا 38 روز یکبار بیاید. در ادامه به اختلالات در این زمینه نیز می‌پردازیم.

مراقبت‌های بهداشتی در دوران قاعدگی

در مورد نحوه برخورد بهداشتی با خون پریود، انتخاب های زیادی وجود دارد. در ادامه به بررسی هرکدام یک از آن‌ها می‌پردازیم.

استفاده از پد (نوار بهداشتی)

پدها و نوارهای بهداشتی از پنبه ساخته شده‌اند و در اندازه ها و شکل های متفاوتی وجود دارند. کنار هر پد دو قسمت چسبناک وجود دارد که به لباس زیر متصل می‌شوند. توجه داشته باشید که نوارهای بهداشتی باید هر 4 ساعت یک بار تعویض شوند، زیرا بیشتر از این زمان به تدریج باعث ایجاد عفونت در ناحیه تناسلی می‎شود.

تامپون

بسیاری تامپون را راحت‌تر از پد می‌دانند، به‌ویژه هنگام ورزش یا شنا. تامپون یک پلاگین پنبه‌ای است که شخص آن را در واژن خود قرار می‌دهد. اکثر تامپون ها با یک اپلیکاتور عرضه می‌شوند که تامپون را در محل خود هدایت می کند.

لازم به ذکر است که استفاده تامپون باعث گشاد شدن دهانه رحم می‌شود (موضوع بکارت در دختران برای برخی افراد بسیار با اهمیت است)، بنابراین توصیه می‌شود این افراد از تامپون استفاده نکنند. بیش‌تر از 8 ساعت از تامپون استفاده نکنید؛ زیرا این امر می‌تواند خطر عفونت جدی به نام سندرم شوک سمی را افزایش دهد و در برخی نیز باعث ایجاد سرگیجه و حالت تهوع می‌شود.

کاپ قاعدگی

کاپ‌های قاعدگی از سیلیکون ساخته می‌شوند. برای استفاده از کاپ قاعدگی، شخص آن را وارد واژن خود می‌کند. کاپ خون را نگه می دارد تا زمانی که شخص آن را خالی کند.

توجه داشته باشید، اگر این کاپ مدت زمان زیادی در بدن باشد، به دلیل تشکیل شدن از مواد سیلیکونی ممکن است جذب خون شود و آسیب‌های بسیار جدی را با خود به همراه بیاورد.

همچنین توصیه می‌شود که به دلیل گشاد شدن دهانه رحم به دلیل استفاده از کاپ و احتمالا پارگی و از دست دادن پرده بکارت در دختران باکره، توصیه می‌شود این افراد از کاپ قائدگی استفاده نکنند.

اختلالات قاعدگی

شرایطی که باعث تغییر در روند طبیعی پریود شود اختلال قاعدگی می‌گویند. اختلالات قاعدگی معمولا به دلایل مختلفی مثل استرس، قرص‌های ضدبارداری، پولیپ یا فیبروم رحم و …  ایجاد می‌شوند. برخی از اختلالت قاعدگی عبارت‌اند از:

• آمنوره: قاعدگی به طور کامل متوقف می‌شود. عدم وجود پریود به مدت ۹۰ روز یا بیشتر غیرطبیعی تلقی می‌شود مگر اینکه زن باردار، شیرده یا پساقائدگی (یائسه) باشد.
• الیگومنوره: بی‌نظمی در سیکل قاعدگی به‌طوری‌که با طولانی شدن سیکل قاعدگی تعداد پریودهای سالانه کمتر از حالت طبیعی باشد.
• دیسمنوره: به پریودهای دردناک گفته می‌شود.
• خونریزی غیرطبیعی: گاهی خونریزی پریود سنگین‌تر و یا سبک‌تر از حالت نرمال است، بعضی اوقات ممکن است بین دو پریود لکه بینی رخ دهد، گاهی احتمال دارد خونریزی پریود بیش از ۷ روز طول بکشد، همه موارد مذکور از بی‌نظمی‌های قاعدگی محسوب می‌شوند.

چه زمانی برای پریود به پزشک مراجعه کنیم؟

اکثر بانوان هیچ مشکلی با عادت ماهانه خود ندارند. اما در صورتی که با مشکلات زیر در دوران قاعدگی خود هستید به پزشک مراجعه کنید:

• اگر 15ساله هستید و هنوز پریودتان شروع نشده است.
• بیش از 2 سال است که پریود شده اید و هنوز به طور منظم (تقریباً هر 4 تا 5 هفته یکبار) رخ نمی دهد.
• بین قاعدگی خونریزی داشته باشید.
• گرفتگی های شدیدی داشته باشید که با مسکن بهبود نمی یابند.
• خونریزی بسیار شدید (خونریزی که سریعتر از هر 1 ساعت از طریق پد یا تامپون عبور می کند.)
• پریودهایی داشته باشید که بیش از یک هفته طول بکشد.
• سندروم پیش از قاعدگی شدید دارید که مانع فعالیت های روزمره شما می شود.

همین حالا که درحال مطالعه این مقاله هستید و امکان مراجعه به پزشک را ندارید، می‌توانید با وارد کردن شماره تماس و مشکل خود در فرم زیر به صورت رایگان، از خدمت مشاوره با متخصصان زنان و زایمان مجله سلامت کیوان بهره‌مند شوید. همین حالا اقدام کنید و سپس به مطالعه ادامه مقاله بپردازید.

PMC در دروان قاعدگی

سندرم پیش از قاعدگی (PMC) زمانی است که بانوان علائم عاطفی و جسمی دارند که قبل یا در طول قاعدگی رخ می دهد. این علائم می تواند شامل بدخلقی، ناراحتی، اضطراب، نفخ و جوش و آکنه باشد. علائم بعد از چند روز اول پریود از بین می رود. اما مهم‌ترین نکته این است که با این مسئله کنار بیاییم و این دوره را به عنوان بخشی از دوره زندگیمان بپذیریم.

باید‌ها دوران قاعدگی

مواردی که بهتر است در این دوران انجام دهید شامل:

حمام کنید

در گذشته توصیه می شد که در این دوران استحمام انجام نشود. اما حمام کردن نه تنها ضرری ندارد بلکه به بهداشت و همچنین آرامش فرد کمک می کند. آب گرم باعث شل شدن عضلات کمر و لگن شده و شدت دردها رو کمتر میکند.

کیسه آب گرم یا کمپرس گرم

 استفاده از کیسه آب گرم یا کمپرس گرم طی پریود، شدت دردها و کرمپهای رحم را کاهش میدهند و میزان نیاز به داروهای مسکن و ضد التهاب را کمتر می کنند.

ورزش

ورزش و فعالیت بدنی سبک در قاعدگی نه تنها مانعی ندارد، بلکه با افزایش جریان خون به عضلات رحمی باعث ریلکس شدن این عضلات شده و دردهای دوران قاعدگی را کمتر میکند.

آب

نوشیدن آب در دوران پریود، مایعات از دست رفته را جایگزین می کند و به کم کردن دردهای شکمی و کرامپهای رحم و کوتاه تر شدن پریود کمک می کند.

بیشتر بخوانید:

• تاثیر واکسن کرونا بر وضعیت قاعدگی
• علت و درمان سردی دست و پا چیست؟
• انواع ترشحات واژن
• 9 علت عقب افتادن پریود

وقتی پریودیم چی بخوریم؟

مصرف مواد غذایی زیر به شما در بهتر گذراندن دوران قاعدگی و کاهش درد آن کمک کننده خواهد بود:

میوه‌ها

میوه های سرشار از آب، مانند هندوانه و خیار، برای هیدراته ماندن عالی هستند. میوه‌های شیرین می‌توانند به شما کمک کنند تا بدون خوردن قندهای تصفیه‌شده زیاد، هوس قند خود را کاهش دهید، که می‌تواند باعث افزایش سطح گلوکز و سپس پایین آمدن آن شود.

سبزیجات دارای برگ سبز

کاهش سطح آهن در طول قاعدگی رایج است که می‌تواند باعث خستگی، بدن درد و سرگیجه شود. کلم پیچ و اسفناج می‌توانند سطح آهن شما را تقویت کنند. اسفناج همچنین سرشار از منیزیم می‌باشد.

زنجبیل

یک فنجان گرم چای زنجبیل می‌تواند برخی از علائم قاعدگی را بهبود بخشد. زنجبیل دارای اثرات ضد التهابی است که می‌تواند درد عضلات را تسکین دهد. توجه داشته باشید، مصرف بیش از 4 گرم در یک روز می‌تواند باعث سوزش سر دل و معده درد شود.

نبایدهای در دوران قاعدگی

در دوران قاعدگی و پریود بهتر است مواد غذایی زیر را مصرف نکنید.

نمک و مواد نفاخ

تغییرات هورمونی در زمان پریود باعث جمع شدن آب در بافت‌های بدن میشود، مصرف نمک بیش از حد مجاز باعث میشود آب بیشتری در بدن جمع شود و بدن دچار ورم شود. از طرفی مصرف مواد غذایی سنگین و نفاخ یا به اصطلاح طب سنتی سردی‌جات باعث می‌شود نفخ روده‌ها هم بیشتر شود. هر چه تورم بدن در ناحیه لگن و نفخ روده‌ها بیشتر شود، شدت دردهای شکم و لگن افزایش می‌یابد.

استفاده از نوار بهداشتی معطر

نوار بهداشتی‌های معطر در بعضی افراد باعث حساسیت پوستی و سوزش واژن میشوند. بهتر است از مصرف آنها خودداری کنید. چون علاوه بر عفونت میتوانند باعث ایجاد بوی بد واژن هم بشوند.

مقاربت

به علت اینکه در این دوران دهانه رحم نرم تر و باز است، ورود باکتری از واژن و حرکتش به سمت رحم راحت‌تر خواهد بود، در این زمان نزدیکی حتی با کاندوم یا روش پیشگیری طبیعی باعث میشود باکتری‌های داخل واژن راحت تر به داخل رحم و حتی حفره ی لگن راه پیدا کنند و عفونت‌های رحم و لگن ایجاد شود.

بیشتر بخوانید:

• اولین پریود چگونه و در چند سالگی رخ می‌دهد؟
• چیکار کنم پریودم قطع بشه؟
• علت خونریزی واژن و درمان آن چیست؟

پساقاعدگی (یائسگی)

یائسگی پس از ۱۲ ماه عدم قاعدگی تشخیص داده می‌شود. پساقاعدگی ممکن است در ۴۰ یا ۵۰ سالگی اتفاق بیافتد، اما میانگین سنی آن ۵۱ سال است. توقف پریود و به دنبال آن پساقاعدگی یک فرآیند بیولوژیکی طبیعی است و علائم بالینی مانند گرگرفتگی و علائم احساسی ممکن است در برخی بانوان بروز کند و باعث اختلالات موقتی در خواب و یا خلق‌وخو شود.